سمیه نورمحمد - دانش آموخته رشته پژوهش هنر، مرکز تحقیقات افق های نوین در معماری و شهرسازی ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ایران .
زهرا فنایی - استادیار گروه هنر، دانشکده هنر معماری و شهرسازی ، واحد نجف آباد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ایران

بینامتنیت از نظریات قرن بیستم است که با رویکرد جدیدی به مطالعه ی مناسبات گوناگون از منظرهای مختلف در میان متون می پردازد. روابط بینامتنیت بینانشانه ای میان متون، با وجود دو نظام متفاوت در یک بستر ( کلام و تصویر ) و تبدیل نظام نشانه ای متن ادبی به نظام تصویر از منظر ژرار ژنت ، در دسته ی تراگونگی از مطالعات بیش متنی قرار می گیرد که چنین ارتباط بینامتنی و تعامل میان متن ها را می توان در قلمدان نگاری های دوره قاجار مشاهده کرد .پژوهش حاضر بر آن است که با مطالعه ی ۷ نمونه نگاره مصور شده جنگ چالدران بر روی قلمدان ها از لحاظ تعامل میان متن ها و بررسی روابط بینامتنی به چگونگی ترجمه ی بینانشانه ای این تصاویر بپردازد. این پژوهش با روش توصیفی -تحلیلی و مطالعات کتابخانه ای و جمع آوری اطلاعات مربوط به نگاره های قلمدان ها، در راستای رسیدن به این هدف است که به شناخت و بررسی پیش متن های موجود در این تصاویر بپردازد. همچنین این پژوهش در پی پاسخ به این سوال است که تصاویر مصور شده جنگ چالدران بر روی قلمدان های قاجاری دارای چه پیش متن هایی می باشد؟ با بررسی بینامتنی نظام های نشانه ای شباهت ها و تفاوت هایی بر روی قلمدان های مصور به جنگ چالدران مشاهده شد که نتایج حاکی از آن است مصوران با آگاهی از پیش متن ها و پیوستگی متون با یکدیگر برای تطابق و مناسب سازی در یک فرم هنری جدید به هم حضوری پادشاه شاه اسماعیل بر روی اسب سفید ، پادشاه عثمانی بر روی اسب قرمز، تعداد زیاد سربازان ، دونیم شدن رهبر جان نثاران عثمانی با ضربت شمشیر توسط شاه اسماعیل ، تجهیزات بیشتر ، توپخانه ها و توپ های در حال شلیک در فرایند برگرفتگی نظام نشانه ای کلام در قلمدان های مصور پرداخته اند.

بینامتنیت ، پیش متنیت ، جنگ چالدران ، قلمدان قاجاری