سیدعلی فلاح قوی بازولیالستانی - عضو هیات علمی دانشگاه جامع علمی کاربردی
مهدی شفیعی پور - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، تهران

سفالینه های کاشان و نیشابور در دوره سلجوقی و ایلخانی ، علی الخصوص در دوره سلجوقی به اوج اعتلای خود رسیده است . در این پژوهش به مطالعه تطبیقی نقوش تزیینی سفالینه های کاشان و نیشابور در دوره سلجوقی و ایلخانی پرداخته شده است . این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی -تطبیقی است که به شیوه کیفی و با استفاده از دادههای حاصل از منابع کتابخانه ای ( اسنادی ) به انجام رسیده است . نتایج نشان داده است که ، در دوره سلجوقی نقش مایه در قالب مضامین متعدد و با ترکیب بندی های گوناگون در بستر سفالینه ها سامان یافته و این نشانگر اهمیت و ارزش این نقش مایه ، در دوره سلجوقی است . تزیین سفالینه ها در دوره سلجوقی که روی بدنه های خمیر سنگی اولیه با حکاکی بر سطح گلابه مشکی صورت گرفته ، نقوش متنوعی از جمله نقوش حیوانی ، انسانی ، گیاهی و غیره را دارند. در دوره ایلخانی شش دسته نقوش گیاهی ، انسانی ، افسانه ای ، هندسی و نوشتاری مشاهده شده است . در هر دو منطقه نیشابور و کاشان، نقوش در کنار ترکیب بندی عناصر چینی و اسلامی و حل شدن آنها در عناصر ایرانی ، هنر دوره ایلخانی را دارای ویژگی خاصی کرده است . آثار دوره ایلخانی استفاده از فرمهای متناسب ، هماهنگی در فرم و طرح نقوش سفالینه ها و اجزای نقوش سفالینه با یکدیگر می باشد.

سفالینه ، کاشان، نیشابور، دوره سلجوقی ، دوره ایلخانی