معرفی و مطالعه ی باستان شناختی بناهای اربابی و حکومتی شهر همدان در عهد قاجار

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: سومین کنفرانس بین المللی معماری،عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
  • کد COI اختصاصی: ICACU03_1312
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 165
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رضا نظری ارشد

استادیار گروه باستانشناسی، دانشکده علوم انسانی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران

چکیده

بافت قدیم شهرها را می توان حافظه ی تاریخی آنها به شمار آورد. این مجموعه ها، گنجینه های گرانبهایی از تاریخ تمدن ملت ها و اقوام مختلف را در خود جای داده و فرهنگ ، اعتقادات مذهبی ، فنون و هنرهای بانیان، حامیان و اوضاع و شرایط مختلف فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و ... جامعه ی خود را در اختیار محققان رشته های گوناگون قرار می دهند. شهر کهن همدان، آثار قابل توجهی از قرون مختلف اسلامی به خصوص دوره ی قاجار را در خود جای داده است . به رغم اهمیت و نقش این شهر در شکل گیری برخی تحولات تاریخی ، سیاسی ، اجتماعی و... در دوران اسلامی خصوصا دورهی قاجاریه ، مطالعات باستانشناسی مستمر و هدفمندی در آن به منظور شناخت ویژگی های کارکردی عناصر معماری و برهمکنش بانیان، حامیان و آثار معماری موجود به انجام نرسیده و پرسش های فراوانی در خصوص ویژگی های ساختار فضایی و خصوصیات معماری بناهای قاجاری این شهر تاریخی بی پاسخ مانده است . هر چند بافت تاریخی همدان به دلایل مختلف از جمله طراحی و اجرای میدان مرکزی شهر و شش خیابان شعاعی منشعب آز آن به وسیله ی مهندس آلمانی ”کارل فریش ” در آغاز قرن بیستم و دورهی پهلوی اول و ساخت وسازهای بی رویه و بی ضابطه ی پس از آن که شوربختانه تا عصر حاضر نیز تداوم دارد، آسیب فراوانی دیده است ، لیکن تعدادی از بناهای تاریخی و ارزشمند آن از گزند ایام و دست اندازی های گوناگون سالم ماندهاند که با مطالعه ی آنها می توان ویژگی ها و جریانات حاکم بر پدیدآیی این آثار را تا اندازهی زیادی بازیابی و بازشناسایی نمود. در این مقاله سعی بر آن است سه نمونه از بناهای اربابی و حاکمیتی شهر همدان (عمارت بهاءالملک ، باغعمارت نظری و باغعمارت آمریکایی ها) بازمانده از عصر قاجار معرفی و سپس ویژگی های معماری و آرایه های وابسته به معماری آنها و نیز علل و عوامل سیاسی ، تاریخی و اجتماعی که موجب پیدایی این بناها در دوره ی قاجار و استمرار حیات آنها در دوران سپسین شدهاند، تشریح و تبیین گردند.

کلیدواژه ها

همدان، دوره ی قاجار، بناهای حکومتی ، ویژگی های معماری .

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.