پویا طالب نیا - دانشجوی دکترای باستان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی ابهر، مدیر پایگاه میراث جهانی منظر فرهنگی هورامان
الهام قادریان - کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه شهید بهشتی
مسعود صادقی راد - کارشناسی ارشد باستانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر

مسجد مهم ترین اثر معماری در ایران دوره اسلامی است . با اینکه در آغاز این دوره، اکثر مساجد دارای نقشه های تقریبا یکسانی بودند، ولی با توجه به خصوصیات و اقلیم جغرافیایی و همچنین فناوری هایی که در سرزمین های مفتوحه وجود داشت ، نقشه مساجد مشخص می گردید. منطقه هورامان در غرب کشور که خود به سه بخش هورامان تخت ، هورامان لهون و هورامان ژاوهرود تقسیم می شود دارای ویژگی های معماری خاص منطبق با محیط منطبق با محیط کوهستانی و پلکانی می باشد. در سرزمین هورامان مساجد جایگاه ویژهای داشته و همواره مورد توجه ساکنین این دیاربوده است . متاسفانه طی سنوات گذشته بسیاری از مساجد تاریخی این منطقه تخریب و بازسازی شدهاند و آثاری از بقایای اصیل آنها بجای نمانده است . بر همین اساس در این پژوهش با هدف مستندنگاری و معرفی مساجد تاریخی این منطقه و بررسی سبک و مصالح شناسی این مساجد تاریخی انجام و سعی بر آن است ویژگی ها و عناصر معماری مساجد هورامان ژاوهرود که در بخش شرقی منطقه هورامان قرار دارد مشخص گردد و با کلیات معماری مساجد ایرانی تطبیق داده شود و در نهایت می توان الگویی مناسب جهت حفاظت و معرفی این سبک معماری معرفی نمود.

مساجد تاریخی ، هورامان ژاوهرود، معرفی ، مصالح شناسی ، سبک شناسی