مرجان خان محمدی - استادیارگروه معماری، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلا می، اراک، ایران
احسان قربانی - کارشناس ارشد معماری، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلا می، اراک، ایران

کمرنگ شدن اهمیت معماری کالبدی مساجد و کیفیت آن در جامعه معاصر، باعث تغییرات کالبدی و فاصله از معماری گذشته شده است و تلاش برای حفظ معنا و توجه به هویت کالبدی آن یکی از مهم ترین و اساسی ترین مشکلات مساجد امروز است . مقاله حاضر با هدف تبیین اثرات روان شناسی محیطی بر کالبد مساجد معاصر جهت افزایش حضور پذیری مدنظر قرار گرفته است . روش تحقیق مقاله حاضر به صورت توصیفی -تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی است . با مراجعه به منابع کتابخانه ای ، مقالات الکترونیکی و کتب علمی داده های لازم گردآوری شده است . جامعه آماری شامل متخصصان و کارشناسان معماری است . که به تعداد ۳۰ نفر به صورت هدفمندانه مورد پرسش قرار گرفت . پرسشنامه تخصصی به صورت مقایسه ای (صفر= بی اثر؛ یک = اثرگذاری خیلی کم ؛ دو= اثرگذاری کم ؛ سه = اثرگذاری زیاد؛ چهار= اثرگذاری خیلی زیاد) است . در همچنین روایی این تحقیق مثبت و بالاتر بوده و قابل تایید است و برای تحلیل یافته های پرسشنامه تخصصی از روش دیمتل بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می دهد با در نظر گرفتن فرآیند طراحی ، روانشناس ی محیطی در فضای کالبدی مسجد می تواند منجر به بهره وری بهتر و افزایش حضور پذیری مردم در فضای داخلی مسجد شود و این امر به شدت به حساسیت ، خلاقیت و درک طراح از تحقیقات محیطی بستگی دارد.

روان شناسی محیطی ، فضای داخلی ، کالبد مساجد، حضورپذیری .