ثریا پورتبریزی - بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
علی کاظمی پور - بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
قاسم محمدی نژاد - بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
غلامرضا خواجویی نژاد - بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
روح اله عبدالشاهی - بخش زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

ژن­های بهاره سازی (Vrn) علاوه بر کنترل عادت رشدی گندم (بهاره و زمستانه)، نقش کلیدی در زمان گلدهی و زودرسی گندم ایفا کرده و در پژوهش­های تحمل به خشکی مورد توجه هستند. با هدف بررسی تاثیر ژن­های Vrn بر تحمل به خشکی، چهار لاین ایزوژن ایجاد شد. لاین های ایزوژن از تلاقی رقم زودرس استرالیایی "اکسکلیبر" و رقم دیررس "روشن" و تلاقی برگشتی با رقم روشن ایجاد شدند. آزمایش­ها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در شرایط دیم سپیدان در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ و در شرایط فاریاب کرمان در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ اجرا شدند. صفات تعداد روز تا گلدهی، تعداد روز تا رسیدگی، طول دوره پر شدن دانه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه بررسی شدتد. ارزیابی لاین های ایزوژن از نظر تحمل به خشکی توسط هشت شاخص MP (میانگین تولید)، YI (شاخص عملکرد)،STI  (شاخص تحمل تنش)،  GMP(میانگین هندسی تولید)، SSI (شاخص حساسیت به تنش)، YSI (شاخص پایداری عملکرد) و STS (نمره تحمل به تنش) انجام شد. نتایج نمره تحمل به تنش (STS) نشان داد که لاین­های ایزوژن vrn-B۱/Vrn-D۱a و  Vrn-B۱a/vrn-D۱ به­ترتیب بیشترین و کمترین تحمل به خشکی را داشتند. علاوه بر این، نتایج نشان داد آلل­های vrn-B۱ و Vrn-D۱a که باعث زودرسی می­شوند با استفاده از مکانیسم فرار از خشکی باعث بهبود تحمل به تنش خشکی می­شوند.

تنش خشکی, زودرسی, شاخص های تحمل, گندم, لاین ایزوژن