نقش سازه های نظامی و دفاعی در تامین امنیت بخش کویر ایران (با تاکید بر قلعه مکشور)
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات تاریخ انتظامی، دوره: 7، شماره: 27
- کد COI اختصاصی: JR_HIRJRL-7-27_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 66
نویسندگان
استاد مدعو گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند
استاد مدعو گروه باستان شناسی دانشگاه تربت حیدریه
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند
چکیده
بررسیهای باستانشناسی در حاشیه کویر مرکزی و کویر لوت ایران حاکی از وجود راههای مهمی ست که برای ارتباط شهرها و مراکز جمعیتی ایجاد شده است. وجود بقایای معماری بهویژه کاروانسرا در حاشیه این راهها نشان از اهمیت آن دارد. این راهها برای مقاصد مختلف اقتصادی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی و ... ایجاد شده است. حکومتهای وقت برای امنیت این راهها علاوه بر ساخت فضاهای استراحتگاهی که بعضی مواقع جنبه دفاعی داشت؛ سازه های دیگری همچون قلعه و برجهای نظامی در مسیر جادههای مهم میساختند. قلعه مکشور واقع در منطقه حفاظت شده نایبند خراسان جنوبی یکی از سازههای دفاعی مهم در مسیر جاده خراسان – کرمان معرفی میشود. این قلعه به احتمال زیاد در دوره صفویه تا قاجار برای حراست از کاروانیانی ساخته شده که از این مسیر مهم عبور میکردند. روش تحقیق در این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه میدانی و کتابخانهای بوده و با بهرهگیری از مستندات تاریخی از جمله کتب جغرافیایی و سفرنامهها به تجزیه و تحلیل دادهها پرداخته شده است. پرسش اصلی این پژوهش این است که نقش قلعه مکشور در تامین امنیت منطقه و حاشیه کویر لوت چیست؟ و آیا سازههای دیگری در ارتباط با قلعه در اطراف آن طراحی شدهاست؟ نتایج امر نشان میدهد، بهدلیل حفظ امنیت جادههای مهمی که از شهرهای مرکزی و بخش های کویری عبور میکند و حفظ جان و مال کاروانیان اقدام به ساخت سازههای دفاعی و نظامی میشده است، در مجاورت این قلعه رباط و حوض انباری جهت اسکان مسافران و کاروانیان مسیر جاده خراسان و کرمان نیز احداث شده است. در واقع فضاهای معماری منطقه مورد مطالعه بین دو منزل کاروانسرای چشمه آبگرم و نایبند ساخته شده اند.کلیدواژه ها
قهستان, راه خراسان – کرمان, امنیت, معماری, قلعه مکشوراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.