عوامل موثر در شکل گیری و افول قلاع و استحکامات دفاعی شهرستان های جلفا، خداآفرین و کلیبر از هزاره اول ق.م تا دوره قاجار
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات تاریخ انتظامی، دوره: 8، شماره: 29
- کد COI اختصاصی: JR_HIRJRL-8-29_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 25
نویسندگان
دانش آموخته دکتری باستان شناسی اسلامی، گروه باستان شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل
چکیده
بشر در طول تاریخ، بسته به شرایط زمانی و مکانی، تمهیدات و روشهای دفاعی مختلفی را برای در امان ماندن از حوادث طبیعی و انسانی مد نظر داشته است. قلاع و استحکامات دفاعی- نظامی نمونه بارزی در این خصوص هستند. شکل و فرم این استحکامات به فراخور رشد ذهنی و فکری بشر و به موازات پیشرفت سلاح های تهاجمی و تدافعی تکامل می یافته است. در این میان، پژوهش حاضر درصدد بررسی این پرسش است که چه عواملی در مکانگزینی، شکلگیری و افول قلاع و استحکامات دفاعی شهرستانهای مرزی آذربایجان شرقی (جلفا، خداآفرین و کلیبر) تاثیر داشته است؟ روش تحقیق در این پژوهش مبتنی بر رویکردی نظری در قالب توصیفی- تحلیلی است و دادهها با روش اسنادی و میدانی گردآوری، سپس با مطالعات کتابخانهای در چهارچوب سوالات و فرضیات پژوهش، طبقهبندی و تحلیل شده است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که سهولت دسترسی به منابع آب و نزدیکی به رودخانهها و چشمهها برای تامین آب مورد نیاز قلعهبانان و قلعهنشینان، ارتفاع مناسب و اشراف و تسلط بر محیط پیرامونی و دسترسی آسان به راههای مواصلاتی تاثیر بهسزایی در مکانگزینی و شکلگیری قلاع محدوده مورد مطالعه داشته است. در این قلاع، از توپوگرافی و شکل زمین به بهترین شکل ممکن استفاده شده و پلان و الگوی گسترش آنها به صورت ارگانیک شکل گرفته است. قلعههای محدوده مورد مطالعه به مانند قلعههای سایر مناطق ایران، کارکردهای متعددی داشته، که کارکرد نظامی و سرحدی در حاشیه رود ارس بارزتر است.کلیدواژه ها
قلعه, استحکامات دفاعی, آذربایجان شرقی, جلفا, کلیبر, خداآفریناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.