اوضاع امنیتی و انتظامی دوران شاه سلیمان صفوی(از سال ۱۰۸۰ تا سال ۱۱۰۰ق)

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات تاریخ انتظامی، دوره: 10، شماره: 37
  • کد COI اختصاصی: JR_HIRJRL-10-37_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 80
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علیرضا کریمی

دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تبریز

چکیده

بر خلاف باور برخی از محققین تاریخ که معتقدند صفویه بعد از شاه عباس دوم و از زمان حکومت شاه سلیمان صفوی از هر لحاظ به ویژه از لحاظ نظامی و انتظامی در سراشیب سقوط قرار گرفت؛ به نظر می­رسد در صورت مطالعه دقیق تر منابع می توان تا حدی به نتیجه متفاوتی دست یافت. در دوره شاه سلیمان، ایران در حوزه­های مختلف نظیر اقتصاد، سیاست خارجی، نظام اداری و سازمان نظامی و انتظامی شاهد تحولی چشمگیر گردید. این تحول اگرچه مدیون لیاقت و کاردانی شیخ علیخان زنگنه وزیر اعظم معروف صفویه بود که خود فرمانده نظامی نیز به شمار می­رفت؛ ولی بی تردید لیاقت و شایستگی شاه سلیمان را نباید نادیده گرفت.این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه مطالعات اسنادی انجام شده و در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا در دوره شاه سلیمان صفوی تداوم روند تعقیب سیاست شاه عباس اول در زمینه ایجاد یک ارتش ثابت و مواجب بگیر به تقویت نظامی و انتظامی ایران منجر شد و آیا این روند موجب افزایش امنیت در مرزها و در داخل ایران شده است؟نتایج این پژوهش حاکی از آن است که: تعداد نفرات سپاهیان مواجب بگیر در دوره شاه سلیمان به حداکثر ممکن در دوره صفویه رسید. توپخانه مجددا احیا و ساخت انواع سلاح­های آتشین رشد چشمگیری یافت. تعداد نفرات قوللر و تفنگچیان افزایش یافت و تربیت مستمر غلامان برای امور نظامی در مرکز با قوت بیشتر ادامه­یافت. این ارتش که از طریق تعلیم و تجهیز با سلاح­های آتشین تقویت شده بود نه تنها روس­ها یا  عثمانی ها را از خیال حمله به ایران باز داشت بلکه شورش کلیه قبایل نظیر بلوچ­ها، ترکمن­ها و کردها در نقاط مختلف ایران را دفع نمود.

کلیدواژه ها

ارتش, شاه سلیمان, امنیت, مرز, انتظام

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.