رضا منافی آذر - دبیر جغرافیا، آموزش و پرورش میاندوآب
فوزیه جوان - دبیر زمین شناسی، آموزش و پرورش میاندوآب

با عنایت به سند برنامه درسی ملی، کتاب جغرافیا – پایه یازدهم چاپ ۱۴۰۲ ، باید تعامل انسان و محیط را رهنمونشده و کسب شایستگی ها و توانمندی های لازم برای مواجهه مسئولانه با مسائل و چالش های محیطی، سیاسی واجتماعی در سطوح محلی تا ملی را وجهه همت قرار بدهد. در این وادی مهارتهای تفکر و استدلال مستتر در محتوایکتاب در نیل به اهداف مذکور اهمیت شایانی دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی این مولفه ها و با روش تحلیلمحتوا انجام یافت. ابزار پژوهش، جدول مقوله بندی لیپمن و تجزیه وتحلیل داده ها بصورت کمی در نرم افزار spssانجام گرفت. طبق یافته ها، ۶۳۲ مقوله تفکر و ۱۸۹ ابزار استدلال در کتاب شناسایی شد. در بین مولفه های تفکر«سوال کردن» و در بین ابزارهای استدلال مقوله «الگوی صحیح استدلال» بیشترین فراوانی را دارند. نتایج آزمون T نشان داد با ۹۵ درصد اطمینان میتوان اظهار داشت تفاوت معناداری بین کاربست مولفه های تفکر و ابزارهای استدلالوجود دارد. لذا در محتوای کتابهای درسی همگام با اهداف آموزش جهانی، باید بطور واقع بینانه به مولفه های تفکرو استدلال بصورت متوازن پرداخته شود. همچنین برای عملیاتی شدن اهداف مندرج در برنامه درسی ملی و تقویتمسئولیت پذیری، تکالیفی با رویکرد استدلال و اعمال فردی و جمعی در موقعیت های مختلف طراحی شود.

تحلیل محتوا، جغرافیا، پایه یازدهم، تفکر و استدلال، محتوای کتاب درسی