ابوالقاسم شمس آبادی - دکتری جامعه شناسی

وضوع فرزندآوری در عین حال که یکی از مهمترین مسائل نهاد خانواده به طور خاص، و نظام اجتماعی به طورعام است، موضوعی عارضی است. شناخت عوامل موثر بر زادآوری در یک جامعه، به ویژه در شرایط بحرانجمعیتی، از نقش و اهمیت بالایی برخوردار است. هدف از این پژوهش آن است که بر اساس آموزه های قرآن وحدیث عوامل موثر بر زادآوری را مورد بررسی قرار دهد. برای رسیدن به این هدف، قرآن کریم با روش تدبر وتمامی کتب اربعه روایی مورد مطالعه قرار گرفت و مضامین مرتبط، با گردآوری استنادی مورد تحلیل استنباطیاصولی قرار گرفت. با توجه به کثرت مضامین وارد شده درباره مساله جمعیت، این مضامین مورد دسته بندی قرارگرفت، آنگاه مهمترین و معتبرترین مضامین در هر قسمت انتخاب و مورد استناد قرار گرفت. افزایش یا کاهشجمعیت تحت تاثیر متغیرهای فراوانی است که غفلت از شناخت درست این متغیرها باعث پیچیده تر شدن مسالهو وخیم تر شدن اوضاع، می شود. بر اساس یافته های این پژوهش می توان مهمترین علل افزایش یا کاهش نسل رابه علل فردی، خانوادگی، اجتماعی و سیاسی طبقه بندی نمود. ازدواج به هنگام، احسان به والدین، استقلالاقتصادی فرزندان، گرایشات دینی و مذهبی، صله رحم و سیاستگذاری های تقویتی و تکمیلی هم راستا با تکثیرنسل، مهمترین عوامل ازدیاد نسل در جامعه از منظر آیات، روایات و احادیث هستند. کاهش ازدواج یاافزایشسن آن، شیوع عقوق والدین، وابستگی اقتصادی فرزندان، کم رنگ شدن اعتقادات دینی در باب فرزندآوری، قطعرحم و سیاستگذاری های هم سو با زندگی مجردی، از مهمترین عوامل کاهش یا انقطاع نسل از منظر قرآن و حدیث هستند. در نتیجه بیش از آنکه عوامل سیاسی را در افزایش یا کاهش جمعیت اثرگذار باشند، عواملفردی، خانوادگی و اجتماعی را در این مساله اثرگذار هستند

کاهش جمعیت, علل فردی، علل خانوادگی، علل اجتماعی, علل سیاسی