مریم هرمزی - دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشکده بهداشت، زاهدان
حسین کاکویی - دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشکده بهداشت، تهران
جاوید دهقان حقیقی - دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، دانشکده پزشکی، زاهدان

در خصوص ارزیابی تماس حرفه ای مکانیک های اتومبیل به الیاف آزبست در شغل تعمیر و تعویض لنت ترمز مطالعه ای در ایران صورت نگرفته است. از این رو غلظت های فردی الیاف آزبست در ناحیه تنفسی 60 مکانیک اتومبیل در 30 کارگاه تعویض لنت ترمز خودرهای سواری و کامیون جمع آوری شد. نمونه برداری طی دو مرحله در تابستان و پاییز سال 1387 انجام گرفت. در این پژوهش برای نمونه برداری، آماده سازی و آنالیز الیاف با هدف تعیین مواجهه، از روش NIOSH 7400 استفاده شد. نمونه ها توسط میکروسکوپ فاز کنتراست (PCM) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) با روش پراش اشعه X، آنالیز شدند. میانگین هندسی غلظت الیاف آزبست، در نمونه های فردی به ترتیب در کارگاه های تعویض لنت خودروهای سواری و کامیون 0/92 و 0/46 فیبر در میلی لیتر بود. تعمیر کاران لنت ترمز خودروهای سواری در مقایسه با خودروهای سنگین در معرض غلظت بیشتری از الیاف آزبست قرار داشتند (0/006=p). غلظت الیاف آزبست در محدوده تنفسی کارگان حدود 7 برابر حد استاندارد مواجهه (0/1f/ml) OSHA بود. بررسی الیاف آزبست در هوای تنفسی کارگران تعویض لنت ترمز با میکروسکوپ الکترونی روبشی SEM نشان داد که علاوه بر لیف کریزوتایل، لیف های گروه آمفیبول مانند آزبست نوع ترمولایت و آکتینولایت نیز در این نوع کارگاه ها مشاهده شده است. بیش از 90% الیاف کریزوتایل، کوتاه تر از 10 میکرون طول داشتند. در نتیجه آزبست کریزوتایل واردتی، دارای مقادیری از الیاف ترمولایت و آکتینولایت نیز می باشد. با توجه به غلظت بالای این الیاف در هوای تنفسی کارگاه های مکانیکی و تعویض لنت و اثرات منفی مواجهه با الیاف آزبست سرپانتین و آمفیبول، می تواند سلامتی مکانیک های اتومبیل را به خطر بیندازد.

آزبست، کریزوتایل، تماس حرفه ای، لنت ترمز