مقایسه ترکیب عنصرهای کمیاب زیرکن در گرانیتوییدهای نوع S و I در پهنه تک نار، جنوب سبزوار
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه پترولوژی، دوره: 14، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_IJPU-14-2_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 53
نویسندگان
دانشیار، گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، تهران ۴۶۹۷- ۱۹۳۹۵، ایران
استاد، گروه پژوهشات لیتوسفری، دانشگاه وین، اتریش
چکیده
سنگ های آذرین درونی فلسیک پهنه تک نار شامل گرانیتوییدهای I و S گوناگونی است که در بازه زمانی ۵۴۹-۵۲۸ میلیون سال پیش پدید آمده اند. ترکیب عنصرهای کمیاب در بلورهای زیرکن نشان دهنده پیدایش آنها در پوسته قاره ای است که دچار فرایندهای دگرگونی یا دگرسانی نشده اند. دماسنجی برپایه میزان تیتانیم در زیرکن نشان می دهد دمای پیدایش گرانیتوییدهای نوع I (ºC ۸۰۸-۸۶۰) از نوع S (ºC ۸۷۷-۹۱۰) کمتر است. ترکیب عنصرهای خاکی کمیاب در بلورهای زیرکن فشار بخشی اکسیژن بالاتری را برای پیدایش گرانیتوییدهای نوع I نسبت نوع S نشان می دهد. بلورهای زیرکن در گرانیتوییدهای نوع S به نسبت نوع I از عنصرهای Ti، P و Hf غنی تر هستند؛ اما نمونه های نوع I به نسبت از عنصرهای Y، Th، U و REE غنی هستند. تفاوت ترکیب عنصرهای کمیاب در بلورهای زیرکن گرانیتوییدهای گوناگون پیامد خاستگاه و سرشت پترولوژیک متفاوت ماگمای اولیه سازنده آنهاست. با افزایش دمای تبلور در گرانیتوییدهای گوناگون منطقه، میزان عنصرهای کمیاب مانند Nb، Hf، Th و U در بلورهای زیرکن کاهش می یابد که این ویژگی نشان دهنده تحولات ماگمایی منظم مانند جدایش بلورین در هنگام سردشدن مذاب گرانیتی است.کلیدواژه ها
پهنه تک نار, سبزوار, زیرکن, عنصرهای کمیاب, گرانیتویید نوع I و Sاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.