مریم ایلانلو - استادیار گروه جغرافیا، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران

مخاطرات زمینی و ژئومرفیک از مخاطرات مهم طبیعی می باشند که سالیانه خسارات جانی و مالی زیادی در کل کشورهای جهان و به ویژه ایران به بار می آورند. ازاین رو، مطالعه و تهیه نقشه پهنه بندی مخاطرات امروزه یکی از اولویت های هر کشور به شمار می آید. در این تحقیق به بررسی و پهنه بندی مخاطرات حرکات توده ای در دامنه های جنوبی دماوند پرداخته شده. برای تهیه نقشه پهنه بندی در ابتدا به شناسایی عوامل موثر در بروز حرکات توده ای با استفاده از مبانی نظری و پیشینه تحقیق پرداخته شد. بدین ترتیب پارامترهای اقلیمی (بارش، دما، یخبندان) عامل انسانی (راه های ارتباطی، کاربری اراضی)، پارامترهای توپوگرافی (شیب و ارتفاع و جهت شیب)، پارامترهای زمین شناسی (نوع سنگ، فاصله از گسل)، پارامترهای هیدرولوژی (فاصله از رودخانه) به عنوان متغیرهای اصلی شناسایی شدند. در این محدوده مجموعا ۴۶ مورد زمین لغزش با استفاده از عکس های هوایی مشاهده شده که از این میان ۳۶ مورد از پلور تا رینه قرار دارد. برای مدل سازی و پیش بینی خطر نسبی حرکت های توده ای در پژوهش حاضر، از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده خواهد شد. برای وزن دهی و مقایسه زوجی متغیرها و زیرمتغیرها با یکدیگر ازنظرت ۳۰ خبره و کارشناس استفاده گردید. درنهایت منطقه موردمطالعه با استفاده از روش سلسله مراتبی نقشه پهنه بندی خطر وقوع حرکات توده ای در پنج پهنه خیلی خطرناک، خطرناک، با خطر متوسط، کم خطر و بی خطر تهیه گردید. منطقه خیلی خطرناک با تعداد پیکسل خروجی ۳۷۷۳ تقریبا ۴/۸ درصد منطقه را در برمی گیرد. پهنه خطرناک با تعداد پیسکل خروجی ۱۵۷۷۹، ۲۰ درصد منطقه را در برگرفته است. پهنه با خطر متوسط با تعداد پیکسل خروجی ۵۷۳۳۵ وسیع ترین پهنه در منطقه است که مساحتی در حدود ۸/۷۲ درصد منطقه را پوشانده است. پهنه با خطر کم  با تعداد پیکسل خروجی ۱۳۰۲، تقریبا ۱/۶ درصد منطقه و پهنه بی خطر با تعداد پیکسل ۳۸۰ کم وسعت ترین پهنه منطقه می باشد که در حدود ۰/۴ درصد منطقه را در بر می گیرد.

زمین لغزش, خطر, روش سلسله مراتبی, دامنه جنوبی دماوند, مخاطرات ژئومورفولوژیک