مرضیه بهرآسمانی - کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشگاه علم و هنر یزد

معماری نقطه تلاقی استفاده از هنرهای تجسمی در کالبدی واحد است که صورتی از رویاها، باورهای فردی و ارزش های اجتماعی را، با شکلی مقید به فن آوری ساخت و متکی به زمان و مکان، با زبان و بیان خاص معمار، برای زندگی انسان، نظام فضایی می بخشد و انعکاسی از رویداد های هر جامعه ای است. از این رو نوعی از معماری در قالب بناهای یادبود در تاریخ معماری به وجود آمده است. آثار تاریخی، اشیا یا ساختمان هایی ساخته شده است که برای تدفین یا احترام یک شخص مهم یا رویدادی تاریخی ساخته شده است. پژوهش حاضر در قالب توصیفی – تحلیلی – مقایسه ای و به شیوه کتابخانه ای به تحلیل و بررسی بناهای یادبود دوران باستان و دوران معاصر می پردازد و به چنین استنتاجی می رسد که: نقش خاطره انگیزی و هویت ساز بنای یادبود، این قابلیت را دارد که در معرفی نحوه بودن ارزشها، باورها، خود را با ساحت انتزاعی معنوی و معنایی صورت هنر، در هر عصری پویا و در متن جامعه قرار دهد. از این روی معماری یادمانی ایرانی در گذر زمان تغییر شکل های بسیاری داشته است. با تاثیر پذیری از هنرهای مختلف سایر کشورها، سلیقه های جدید، المان های زیبایی شناختی و اعتقادی متحول شده است و با توسعه فن آوری های جدید، رنگ و فرم نوینی به خود گرفته است. اما روح مشترکی از ایرانیت در تمام دوران های تاریخی در غالب آثار وجود دارد. مفاهیمی مشترک مانند نمایش قدرت، عظمت و صلابت در کنار اعتقاد به جهانی برتر و جاودانه که ترجیحا در فرم و شکلی نمادین و رمزگونه ارائه شده است.

بناهای یادمان، ایران باستان، ایران معاصر، زیبایی شناسی