محمدمهدی گردشی - کارشناسی ارشد معماری، کارشناس شهری شهرداری شیراز

در گذشته، مردم در محله، حس آرامش ناشی از رفاه داشتند. در حقیقت محله، نقش خانه دوم ساکنان را برعهده داشته و مردم باحضور در محله، حس حضور در خانه را داشتند. محله ها در گذشته پاسخگوی نیاز مادی و معنوی ساکنان بوده که یکی از خصوصیات پایداری امروز محسوب می شود. با گذشت زمان و با پیروی از اصول شهرسازی جدید، شکل کالبدی و عملکرد محله ها تغییر کرده و به شیوه ی مدرن طراحی شدند. همین امر باعث کاهش بازده عملکردی, از بین رفتن حس تعلق و سرزندگی ساکنین و کاهش روابط اجتماعی ساکنان شده است. در بین محققان اتفاق نظر وجود دارد که لازمه تبدیل محله های تاریخی شهری به مکانهایی برای زندگی جمعی، توجه به جنبه های پایداری اجتماعی در این محله ها است. در واقع، مهمترین وجه تاثیر گذار بر حفاظت محله های تاریخی در روند توسعه پایدار شهری، به مولفه اجتماعی آن بازمی گرده بنابراین مقاله حاضر با ماهیت کیفی. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و منابع کتابخانه ای, اسنادی و میدانی، به بررسی محله ی درب شازده شیراز پرداخته تا با آشنایی با مشکلات ساکنان محله، سرای محله ای متناسب با نیاز مردم و در جهت استفاده از مولفه های پایداری اجتماعی پرداخته است. به همین دلیل به مروری بر مفاهیم پایداری، خصوصیات محله پایدار، شناخت ابعاد پایداری اجتماعی و غیره، به راهکارهای طراحی در جهت تحقق بخشیدن به هدف کلان پژوهش که طراحی سرای محله درب شازده با تاکید بر مولفه های موثر بر پایداری اجتماعی محلات شهری پرداخته است. نتایج حاصله حاکی از آن است که مولفه هایی مانند: امنیت؛ حس تعلق, سرزندگی, هویت. تنوع. جامعه پذیری, خود کفایی. عدالت اجتماعی, کیفیت زندگی، کیفیت محیطی. مشار کت و غیره از مولفه های رسیدن به پایداری اجتماعی در محلات شهری محسوب می شود که به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است.

طراحی، سرای محله، پایداری اجتماعی، محله درب شازده، بافت تاریخی، شیراز