ارزیابی خطر فرسایش آبی حوزه آبخیز کسیلیان با مدل ایکونا و فناوری های RS و GIS

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های دانش زمین، دوره: 12، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_ESRJ-12-3_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 38
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین اسمعیلی قلزم

گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

حسن احمدی

گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

ابوالفضل معینی

گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

بهارک معتمدوزیری

گروه جنگل، مرتع و آبخیزداری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

رشد و توسعه فعالیت های بشری همراه با تغییر کاربری اراضی، تخریب منابع و متعاقب آن فرسایش خاک در طولانی مدت مانع توسعه پایدار محیط زیست خواهد شد. در این پژوهش با هدف بررسی خطر فرسایش و شناخت مناطق حساس به فرسایش آبی در حوزه آبخیز کسیلیان، از فن آوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی در چارچوب مدل ایکونا استفاده گردید. این مدل با ۴ لایه شیب، زمین­شناسی، پوشش گیاهی و کاربری اراضی آغاز و با تهیه دو لایه فرسایش پذیری و حفاظت خاک، پتانسیل خطر فرسایش را مورد ارزیابی قرار داد. حوزه مورد مطالعه با وجود کلاس شیب خیلی زیاد و سازند شمشک با خاک­های حساس به هوازدگی، در کلاس فرسایش پذیری زیاد قرار دارد. اما وسعت بالای کلاس متوسط و خیلی زیاد حفاظت همراه با پوشش جنگل فرسایش را تعدیل کرده است. در مجموع، ۲۶/۲۶ درصد در کلاس متوسط خطر فرسایش، ۴۴/۲۵ درصد در کلاس خطر فرسایش کم، ۸۳/۱۸ درصد در کلاس خطر فرسایش خیلی کم، ۵۵/۱۸ درصد نیز در کلاس خطر فرسایش زیاد و ۹۲/۱۰ درصد از سطح حوزه کسیلیان نیز در کلاس خطر فرسایش خیلی زیاد قرار دارد. مرتع و قسمت­هایی از اراضی کشاورزی در رتبه اول وسعت کلاس خطر فرسایش خیلی زیاد و بخش­های جنوبی اراضی جنگلی در کلاس خطر فرسایش زیاد قرار گرفته­اند. این مدل می­تواند مناطق مستعد فرسایش را با حداقل زمان، با سرعت و دقت کافی در حوزه­های آبخیز نشان دهد و برای تصمیم­گیران و برنامه­ریزان حفاظت خاک در حوزه­های آبخیز فاقد آمار مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها

پتانسیل خطر فرسایش, تغییر کاربری اراضی, توسعه پایدار, فرسایش آبی, فرسایش پذیری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.