هنرنمایی حافظ در عرصه گزینش صفت بلاغی برپایه علم بدیع
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 15، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_LIAR-15-4_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 41
نویسندگان
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد،ایران
چکیده
صفت یکی از سازههای دستوری است که هم در محور همنشینی (نحو) و هم در محور جانشینی (صرف) تولیدکننده معناست. از آنجا که این عنصر دستوری میتواند در جایگاههای نحوی متعددی حضور داشته باشد، امکانات زبانی بیشتری را در اختیار گوینده قرار میدهد و از این نظر سازهای ارزشمند است. شاعر به مدد ظرفیت دستوری صفت، آن را در وجه ادبی نیز به کار میگیرد؛ چنانکه یکی از راههای آفرینش معنا و خلق تصاویر شگفتانگیز در شعر حافظ گزینش صفت است. او از صفت به عنوان ابزار تولید تصاویر بلاغی و معناشناختی، برای غنای زبان ادبی بهره میگیرد. اهمیت صفت برای حافظ تا آنجاست که چندین بار در این مقوله واژهسازی کرده است: صوفی افکن، صنوبرخرام، عطرگردان، دیوانهنواز، صوفیسوز، معشوقهباز و ... . در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی کارکرد بلاغی صفت در غزلیات حافظ برپایه سنجههای علم بدیع بررسی شده است. رابطه بلاغی و معنایی صفت با موصوف و دیگر اجزای جمله نشان میدهد که حافظ صفت را از سر تصادف یا برای پرکردن خلاهای وزن و قافیه به کار نمی گیرد؛ بلکه برای آن ارزش بلاغی قائل است. حافظ به وسیله صفت بلاغی در مقولههایی مانند ایهام، پارادوکس، جناس و آرایههایی کم کاربرد مانند اسلوب حکیم، جمع، لفونشر و مذهب کلامی نیز تصویرآفرینی کرده است.کلیدواژه ها
صفت, کارکرد بلاغی, بدیع, غزلیات حافظاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.