بررسی اجمالی پیشینه واژه «صوفی » و خاستگاه های تصوف ایران در چهار قرن اول هجری
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات ایران شناسی، دوره: 6، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_ISIR-6-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 57
نویسندگان
عضو هیئت علمی و معاون پژوهشی بنیاد ایران شناسی
دانشجوی دکتری ایر ا نشناسی، دانشگاه شهید بهشتی و پژوهشگر بنیاد ایران شناسی (نویسنده مسئول)
چکیده
تصوف، وجه باطنی اسلام است که از سده نخست هجری به صورتی زاهدانه جلوه نمود و به مرور متحول و به عرفان نزدیک شد. تصوف در آغاز به شکلی فردگرایانه بود و به مرور از قرون سوم و چهارم هجری، سمت و سویی نظام مندانه به خود گرفت. از این دوره به بعد، تصوف و اصول آن به صورت کتاب، مدون و به قول عده ای از حال به قال تبدیل شد. نظرات مختلفی برای پیشینه و وجه تسمیه واژه «صوفی » بیان شده است. همچنین پژوهشگران در مورد خاستگاه های تصوف در ایران در قرون نخستین هجری نیز نظرات متفاوتی ارائه کرده اند. برخی آن را برگرفته از جوهره اسلام و برخی دیگر ریشه آن را در فرهنگ ایران پیش از اسلام می دانند. بعضی از پژوهشگران در زمینه تاثیرپذیری تصوف از عقاید مسیحیت و افکار بودایی، صابئی، گنوسی و نوافلاطونی استدلال هایی را نیز ارائه کرده اند. در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی هر کدام از این نظریات به صورت اجمالی بررسی شده است. یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که تصوف، ریشه در یک خاستگاه مشخص ندارد و از تمامی اندیشه های زمان خود، بنا به میزان تناسب، تاثیر پذیرفته، اما در نهایت، ایران را بستری مناسب برای اعتلای خود یافته است.کلیدواژه ها
تصوف, صوفی, ایران, عرفان, خاستگاهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.