واکاوی نگاره های کاشی کاری در مسجد شیخ لطف الله اصفهان و مسجد کبود تبریز

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: اولین کنفرانس بین المللی طراحی در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی
  • کد COI اختصاصی: DCAUCONF01_030
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 50
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

نگین زارع آقدرق

دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه ای معماری، دانشکده مهارت و کارآفرینی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

مهدیه مخبر تکمه داش

دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه ای معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران

محمد یاری

کارشناسی ارشد مهندسی معماری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران

بابک محمدی

دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه ای معماری، دانشکده مهارت و کارآفرینی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

مهین سلیمی بایقراء

دانشجوی کارشناسی ناپیوسته مهندسی حرفه ای معماری، دانشکده مهارت و کارآفرینی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

مسجد موضوعی است که قرآن با نگرشی جامع بدان آن پرداخته است. یکی از جنبه های تاکید مسجد در قرآن که کمتر مورد توجه قرار گرفته، موضوع ساخت و مکان یابی مساجد است. مساجد اولیه دوران اسلامی به تقلید از الگوی مسجد مدینه و بهره گیری از آموزه های قرآنی ساخته می شد. این امر با گذشت زمان تغییر کرد و به تدریج توجه به آموزه های قرآنی در ساخت و مکان یابی مساجد کمرنگ گردید. مسجد چیزی بیشتر از جایی است که مسلمانان در آن نماز بخوانند. از منظر هنری، مسجد مکانی برای بیان فطرت بیکران خداوند و معنویت اسلامی است. به عبارت دیگر، جایی است که هنر و دین در کنار هم قرار می گیرند و جلوه های اساسی هنر و معماری اسلامی را نشان می دهند. مساجد در دوره ای با استفاده از تکنیک های سنتی از جمله کاشت کاری (موزائیک، هفت رنگ) و گچ بری بیشتر زینت یافته اند. روند تکاملی در تزیین مساجد ایرانی در مراکز گذشته رخ داده است که تاریخ و مکان ساخت در آن نشانگر شیوه ها و الگوهای به کار رفته در آن است. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، این مقاله به بررسی شمایل نگاره های کاشی کاری می پردازد که در طراحی دو مسجد ایرانی کبود و شیخ لطف الله به کار رفته است. مساجد مربوط به دو مکان و دوره متفاوت است. داده ها از طریق مطالعه مشاهده ای و مرور ادبیات جمع آوری شده و نتایج به روش تحلیلی انجام شده است. نتایج نشان می دهد که تمامی نقوش و نمادهایی که بر روی مناره ها، گنبدها، زیر سقف و محراب به تصویر کشیده شده است، نمایانگر تجسم قدرت خداوند است. به عنوان مثال، نقوشی مانند حیوانی، گیاهی و هندسی دارای مفهومی اسلیمی پنهان با الهام از طبیعت است. همچنین نقوش ارابسک و گل ختایی در مقایسه با سایر نقوش اسلیمی نقش اساسی در ایجاد فضای اسلیمی دارد.

کلیدواژه ها

نقوش اسلامی، کاشی کاری، شمایل نگاری، مسجد شیخ لطف الله، مسجد کبود، هنر مقدس.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.