حسن زندیه - استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران
حسین احمدی رهبریان - کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه خوارزمی

برقراری آزادی سیاسی و مخالفت با فضای امنیتی از ویژگی های دولت های دمکراتیک و ملی است، بااین حال این دولت ها جهت کنترل و مدیریت بحران با چالش های سختی روبرو می شوند. دولت دکتر مصدق ازجمله دولت های ملی بود که در جهت کنترل اعتصابات و تظاهرات بزرگ دچار چالش امنیتی جدی شد. درواقع دولت دکتر مصدق از ابتدای کار به علت مشکلات اقتصادی که از عدم موفقیت در فروش نفت نشات می گرفت، با موجی از اعتصابات بزرگ کارگری روبرو شد. حزب توده به عنوان یکی از ارکان مخالف دولت، سهم مهمی در سازمان دهی اعتصابات و تظاهرات داشت و کشتار و سرکوب مخالفین توسط شهربانی به تضعیف دولت در فضای سیاسی داخل و جامعه بین المللی منجر می گردید. روسای شهربانی در دوره دولت مصدق ده بار تغییر کردند و این تغییرات مکرر از یک سو نشان از اعتصابات و تظاهرات گسترده سیاسی و اقتصادی در این دوره و از سوی دیگر عدم موفقیت شهربانی در کنترل ناآرامی ها بود. یکی از علل عدم موفقیت شهربانی در کنترل کامل امینت، ناهماهنگی سیاسی روسای شهربانی با دولتی بود که سیاست مشخص و قاطعی با مخالفین دنبال نمی کرد. این پژوهش بر آن است با تکیه بر اسناد و نشریات، ضمن اشاره به اعتصابات و تظاهرات مخالفان دولت، نقش شهربانی در کنترل حوادث را بررسی کند.

دولت مصدق, شهربانی, حکومت نظامی, اعتصابات, تظاهرات