سید محمود سادات بیدگلی - استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

دوره پهلوی اول در مقایسه با دورههای قبل از خود ازنظر تعداد جمعیت تبعیدی ها شاخص است و عمده این افراد هم مخالفان سیاست های اصلاحی رضاشاه بودند. برای افراد در گوشه گوشه کشور تبعیدگاه هایی در نظر گرفته می شد. هدف این مقاله بررسی ملاک های انتخاب تبعیدگاه برای تبعیدیان در دوره پهلوی اول است. روش مورداستفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و از اسناد آرشیوی و منابع اصلی بهره گرفته شده است. سوال این پژوهش این است که آیا ارتباط معناداری بین اقلیم و دسترسی به تبعیدگاه و شغل، عقاید و نوع فعالیت سیاسی و اجتماعی تبعیدی وجود داشت. یافته های پژوهش نشان می دهد که تبعیدگاه ها ازنظر اقلیم و نوع بافت اجتماعی و فکری، نقطه مقابل اقلیم زندگی و فعالیت سیاسی- اجتماعی تبعیدی است. بدین لحاظ است که یک روحانی شیعه اهل یک منطقه گرمسیر و مخالف اتحاد البسه به یک منطقه سردسیر و سنی نشین تبعیدشده است. این امر قاعده ای در دوره رضاشاه بود که مراعات می گردید و یافته های این مقاله هم آنها را تائید می کند.

تبعید, تبعیدگاه, رضاشاه, مخالفان سیاسی, حقوق جزا