بررسی تاثیر پل بر روی پهنه سیل گیر رودخانه با استفاده از نرم افزارهای Hec-Ras و Arc-GIS (مطالعه موردی:پل سرنق بر روی رودخانه زولا)

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، دوره: 13، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_GEH-13-1_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 23
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسن حاجی حسینلو

استادیار گروه زمین شناسی (تکتونیک)، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

وحید اقدام

گروه مهندسی آب، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

ابراهیم ولیزادگان

گروه مهندسی آب، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

چکیده

رودخانه زولا مهمترین رودخانه آب شیرین استان آذربایجان غربی و حوزه آبریز دریاچه ارومیه می باشد. پل سرنق بر روی این رودخانه در مسیر جاده سرنق- سلماس قرار دارد. وقوع سیل با دوره بازگشت بالا و مخرب در نواحی همجوار رودخانه ها بخصوص در مجاورت مناطق مسکونی شهری و روستایی موجب بوجود آمدن خسارات جانی و مالی بسیاری می شود. از این رو بررسی رفتار هیدرولیکی رودخانه ها از اهمیت بسزایی برخوردار است. در مطالعه حاضر به بررسی حد بستر رودخانه زولا و پهنه سیل گیر آن تحت تاثیر سازه پل پرداخته شد. در این راستا محدوده پل جاده سرنق با استفاده از مدل هیدرولیکی HEC-RAS مورد مطالعه قرار گرفت. که با استفاده از نقشه های توپوگرافی ۱:۲۰۰۰ و نرم افزار HEC-Geo RAS تحلیل جریان با لحاظ دبی های با دوره بازگشت های ۲، ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ ساله انجام گردید. بدین منظور دو حالت مد نظر قرار گرفته و بررسی گردید؛ حالت اول مربوط به شبیه سازی جریان در حالت طبیعی بوده و در حالت دوم به شبیه سازی جریان با وجود پل پرداخته شد. پلها با توجه به شرایط منطقه براساس دبی با دوره بازگشت ۲۵ ساله بررسی و با دبی سیلاب ۱۰۰ ساله کنترل گردید. هچنین ارزیابی حد بستر برای شرایط قبل از احداث پل و شرایط کنونی انجام گرفته است. نتایج نشان داد تنگ شدگی در اثر احداث پل باعث کاهش سرعت، پس زدگی جریان آب و رسوبگذاری در بالادست پل و افزایش سرعت جریان و فرسایس و کف کنی رودخانه پائین دست پل گردیده است که جهت جلوگیری فرسایش در پائین دست ساز تثبیت بستر اجرا گردد.

کلیدواژه ها

"رودخانه زولا, " مدل HEC-RAS, " ساماندهی رودخانه, " تثبیت بستر"

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.