مدل سازی بارش- رواناب ایستگاه های هیدرومتری خرمازرد و بناب با استفاده از الگوریتم ماشین بردار پشتیبان و جنگل تصادفی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه آب و خاک، دوره: 37، شماره: 6
  • کد COI اختصاصی: JR_JSW-37-6_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 52
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

زینب بیگدلی

گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

ابوالفضل مجنونی هریس

گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز ، ایران

رضا دلیرحسن نیا

گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

سپیده کریمی

گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز ، ایران

چکیده

شبیه سازی فرآیند بارش-رواناب می تواند نقش بسزایی در مدیریت منابع آب و مسائل هیدرولوژی داشته باشد. در این تحقیق با استفاده از مدل های داده کاوی ماشین بردار پشتیبان (SVM) و جنگل تصادفی (RF) اقدام به مدل سازی بارش- رواناب دو ایستگاه بناب و خرمازرد به ترتیب واقع بر روی رودخانه های صوفی چای و ماهپری چای (دشت مراغه) شده است. در مطالعه حاضر داده های ایستگاه های هواشناسی و هیدرومتری منطقه از سال ۱۳۵۵ تا ۱۳۹۷ از شرکت آب منطقه ای و سازمان هواشناسی استان آذربایجان شرقی دریافت گردید. تغییر روند رواناب جاری در سال ۱۳۷۴، باعث گردید مدت مطالعه به دو دوره قبل و بعد آن تقسیم شود. مقدار بارش و رواناب با تاخیر زمانی یک ماه بعنوان ورودی به این مدل وارد و سپس مقادیر رواناب ماهانه مشاهداتی با رواناب ماهانه تخمین زده شده با استفاده از معیارهای ارزیابی خطا مورد بررسی گرفت. نتایج نشان داد که در هر دو دوره برای ایستگاه بناب مدل SVM کارآیی بالاتری نسبت به مدل RF داشت و در ایستگاه خرمازرد نیز برای این دو دوره، مدل RF عملکرد بهتری از مدل SVM ارائه کرد. نتایج مدل سازی در مجموعه تست در دو ایستگاه نشان داد که مقدار همبستگی متقابل برای دو دوره مطالعاتی اول و دوم ایستگاه بناب به ترتیب برابر با ۸۵/۰ و ۸۴/۰ و برای ایستگاه خرمازرد برابر با ۷۹/۰ و ۷۵/۰ بدست آمد. با توجه به نتایج مقادیر آماره من کندال و سری های زمانی برای هر دو ایستگاه، روند مشخصی برای بارش در طول دوره مشاهده نشد، ولی دبی رودخانه صوفی چای در ایستگاه بناب، بخصوص بعد از سال ۱۳۷۴ روند صعودی و دبی رودخانه ماهپری چای روند کاملا نزولی داشته است.

کلیدواژه ها

بارش- رواناب, جنگل تصادفی, دشت مراغه, صوفی چای, ماشین بردار پشتیبان, مدل سازی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.