ژیلا اسدی فرد - دانشگاه تبریز
عباس احمدی - دانشیار دانشگاه تبریز
علی اصغر جعفرزاده - عضو هیئت علمی دانشگاه تبریز
علی داد کرمی - استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس
سیامک علوی کیا - دانشیار گروه اصلاح و نباتات دانشگاه تبریز

تحقیق حاضر برای شناسایی شاخصی کارآمد برای تعیین حساسیت خاک به تشکیل اندوده در منطقه دشت کوار استان فارس انجام شد. برای انجام این تحقیق۸۰ نمونه مرکب خاک (۲۰-۰ سانتی متری) از دشت کوار استان فارس تهیه گردید. سپس پارامترهای توزیع اندازه ذرات خاک، رطوبت جرمی، ماده آلی، هدایت الکتریکی و pH عصاره گل اشباع اندازه گیری شدند. همچنین میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، میانگین هندسی قطر خاکدانه ها، کربنات کلسیم معادل، بعد فرکتالی، درصد اشباع ، سدیم، کلسیم، منیزیم، نسبت جذب سطحی سدیم، هدایت هیدرولیکی اشباع و جرم مخصوص ظاهری خاک تعیین شد. ارزیابی حساسیت خاک به تشکیل اندوده با مقایسه معادله های رگرسیونی هفت شاخص مختلف از جمله شاخص پایداری ساختمان خاک (SSI)، شاخص سله بندی (CI)، شاخص پایداری خاکدانه مرطوب (WAS)، شاخص حساسیت به سله بستن (CSI)، شاخص پایایی (C۵- C۱۰)، مقاومت در برابر نفوذ (PR) و شاخص نسبی اندوده بستن (RSI) انجام و برای تحلیل داده ها از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه ریج به روش گام به گام پس رونده و با استفاده از نرم افزارهای Statistica، SPSS-۲۶ و Minitab استفاده گردید. در مطالعه حاضر بهترین مدل های رگرسیونی برازش داده شده جهت توصیف حساسیت پذیری خاک به تشکیل اندوده سطحی متعلق به شاخص های پایداری خاکدانه و سله بندی فائو بودند. بر اساس نتایج حاصله شاخص پایداری خاکدانه با ضریب تبیین اصلاح شده ۹۲/۰ R۲ adj=در پیش بینی حساسیت خاک به تشکیل اندوده قابلیت بالایی داشت و موثرترین شاخص در بیان تغییرات پایداری خاکدانه و تشکیل اندوده سطحی بود.

اندوده سطحی, پایداری خاکدانه, رگرسیون چند متغیره ریج, کیفیت خاک, مدل رگرسیونی