جواد خانقلی - کاردانی IT، دانش پژوه حوزه ی علمیه قم

پژوهش حاضر با هدف بررسی بررسی تاثیر عوامل دینی بر شکل گیری هویت کودکان انجام شد. بحث هویت و مسائل مربوط به آن امروزه در نزد دانشمندان علوم انسانی و اجتماعی جایگاه ویژه ای دارد. بحران هویت، تعارض هویت، تغییر هویت و مشکلات ناشی از آنها، زیر مجموعه مبحث هویت است. دین (در این مقاله مشخصا دین اسلام) به عنوان یکی از مولفه های اساسی تمدن بشری نقش اساسی در تکوین هویت انسان ها دارد. تحلیل هویت دینی و ویژگی های انسان دیندار یکی از بایسته های پژوهشی در قلمرو دین پژوهی است. تاثیر دین در منش آدمی به ویژه کودکان و آثار و نتایج آموزه های دینی در زندگی آنها همواره یکسان تلقی نشده است. این نوشتار به تحلیل نوع فهم از دین و تاثیر آن بر هویت انسان می پردازد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی و شیوه بررسی آن نیز توصیفی- تحلیلی انتخاب شده است. همچنین از شیوه مطالعه منابع کتابخانه ای برای جمع آوری اطلاعات و داده های پژوهش، استفاده شده است. به نظر می رسد که این امر پذیرفته شده که هویت دینی نقش پررنگی در زندگی مردم دارد. این دیدگاه ریشه در تفکرات و نظریه های جامعه شناسان مختلف از جمله دورکیم، وبر، زیمل و ... داشته است. دین مهم ترین منبع برای هویت و معنابخشی است؛ چراکه به پرسش های بنیادین پاسخ می دهد، به زندگی جهت می بخشد و وحدت اعتقادی ایجاد می کند. تجربه انسانی نشان داده است که در افراد و جوامع گوناگون و در ادوار متفاوت تاریخی، برخی از ابعاد یا لایه های هویت، برجستگی، محوریت و نقش موثرتری در شکل دهی نظام های فکری-رفتاری به عهده می گیرند. به نظر می رسد در عصر جدید هویت دینی (اسلام) می تواند پاسخگوی نیاز انسان باشد؛ چراکه در عصر جدید و با ظهور پدیده جهانی شدن شاهد فردی شدن هویت هستیم و چارچوب های هویت سازی سنتی از جمله خانواده دیگر تعیین کننده نهایی نیست و انسان در معرض هویت های مختلف قرار می گیرد. در واقع با توجه به نظریه گیدنز که قائل به بازاندیشی در هویت است و اینکه با توجه به شرایط و اطلاعات باید مدام هویت خود را بازتولید کنیم، می توان گفت در عصر جدید، هویت دینی می تواند در میان انواع هویت ها، پاسخگوی بحران هویت افراد باشد.

هویت، هویت دینی، دین اسلام