تحلیل نشانه شناسی قصیده «انشوده المطر» بدرشاکر السیاب بر مبنای نظریه ریفاتر

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: مجله لسان مبین، دوره: 15، شماره: 55
  • کد COI اختصاصی: JR_LEM-15-55_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 156
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فاطمه کاظمی

دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی

علیرضا حسینی

استادیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، ایران

چکیده

نظریه نشانه شناسی مایکل ریفاتر با بررسی تمام جوانب ساختاری شعر به تحلیل متن می پردازد. این نظریه مبتنی برساختار شعر، ارتباط دال ها با یکدیگر و رسیدن به دلالت نهایی شعر است. قصیده «انشوده المطر» روح رنج کشیده شاعر در غربت و تبعیدگاه و وضعیت جامعه عراق را به تصویر کشیده است و خواننده با هر بار خوانش این قصیده می تواند معانی جدیدی را کشف نماید، هم چنین این قصیده، مملو از دلالت های ضمنی، رمز و نشانه است، بر این اساس، قصیده مذکور، اثر مناسبی برای تحلیل نشانه شناختی است. این پژوهش با بهره گیری از نظریه نشانه شناختی ریفاتر، قصیده «انشوده المطر» را به شیوه توصیفی- تحلیلی به بحث گذارده است. به دیگر سخن این پژوهش با استخراج دقیق معنابن ها، انباشت ها، منظومه های توصیفی، هیپوگرام ها و شبکه ساختاری به تحلیل دلالت های شعری قصیده انشوده المطر پرداخته است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بر مبنای رویکرد ریفاتر می توان دلالت های عمیق تری از جمله عشق به وطن، مبارزه، امید به تغییر و پیشرفت را از قصیده «انشوده المطر» برداشت کرد. خوانش اکتشافی این قصیده بیانگر آن است که شاعر با توصیف چشمان معشوق سعی دارد با کلامی عاشقانه به ابراز دلتنگی خود بپردازد، اما خوانش پس کنشانه نشان می دهد معشوق شاعر، همان وطن است که شاعر در غربت و تبعیدگاه، از عشقش به وطن می گوید و هم-وطنان خود را به مبارزه و ایستادگی در برابر استبداد دعوت می کند. در این قصیده، چهار انباشت با چهار معنابن معشوق، طبیعت، باران و دریا و سه منظومه توصیفی با هسته های وطن، ظلم و ستم و امید به تغییر و تحول وجود دارد.

کلیدواژه ها

انشوده المطر, ریفاتر, نشانه شناسی, خوانش اکتشافی, پس کنشانه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.