روح الله خادمی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
شکرالله خادمیان - کارشناس علوم قرآنی دانشکده علوم قرآنی شیراز

میرزا محمدولی دشت‌بیاضی متخلص به ولی از شعرای شیعه ایران در قرن دهم هجری است. روزگار زندگی او هم‌زمان با قدرت‌گیری سلسله شیعه مذهب صفوی و دوران شاعری او مصادف با اوج‌گیری شیوه وقوع است. او علاوه بر مناقب پیامبر و ائمه شیعه، در خلال شعرهایش از داستان‌های پیامبران نیز به صورت تلمیح یاد کرده است. تلمیح از آرایه‌های بدیع معنوی است و در اصطلاح آن است که شاعر با سوق دادن ذهن خواننده به سمت داستان، مثل، آیه، حدیث یا سخنی مشهور و ارتباط دادن آن با کلام خود لطف سخن را بیشتر ‌کند. در این پژوهش، اشارات ولی به داستان‌های ده تن از پیامبران الهی بررسی شده است. ولی دشت بیاضی از نقاط برجسته داستان زندگی حضرت آدم (ع)، حضرت ابراهیم (ع)، حضرت یعقوب (ع)، حضرت یوسف (ع)، حضرت موسی (ع)، حضرت هارون (ع)، سلیمان نبی (ع) و حضرت عیسی (ع) در شعر خود به صورت تلمیح یاد کرده است. در مورد پیامبری خضر و ذوالقرنین نیز میان علما بحث است؛ اما تلمیحات ولی به داستان این دو نیز بررسی شده است.

ولی دشت بیاضی، تأثیر قرآن، تلمیح، پیامبران