سارا ساعی دیباور - کارشناس ارشد ادبیات انگلیسی دانشگاه شهید بهشتی، مدرس حق التدریس دانش
ساناز ساعی دیباور - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه تبریز

بورخس را به ندرت می توان خارج از جهان مردانه ای که خلق کرده است، یافت. درجهان او، شخصیت های مونث اگر هم حضور داشته باشند، تحت سلطه مردان هستند. در این جهانِ سمبل های مردانه، زنان اغلب به عنوان جنبه های بی اهمیت زندگی و به سان اشیا واره هایی منفعل اند که برای مردان مایه لذات موقت را فراهم می آورند. به عبارت دیگر، آنان قسمتی از موقعیت صحنه به شمار می روند. این جهان که در اکثر آثار بورخس به نمایش گذاشته می شود، پر شقاوت تر از آنی به نظر می رسد که زنان بتوانند در آن سهمی داشته باشند. با این حال، در تعداد معدودی از این داستان ها، بورخس قادر به خلق شخصیت های زنی می شود که می توانند در این جهان مردانه نقشی فعال اخذ کنند. اما این شخصیت ها بر اساس نحوه و نوع تاثیرشان بر تعاملات مردسالار به شدت متفاوت هستند. مقاله ی حاضر سعی دارد دلایل چنین تاثیرات متفاوتی را از طریق بررسی چهار شخصیت زن در چهار اثر مختلف بورخس، با عناوین مزاحم La Intrusa، مرد مرده El Muerto ، خوان مورانیا Juan Muraña، و از همه مهم تر اِما زونز Emma Zunz- که در آن شخصیت اول یک زن است- مورد بحث و بررسی قرار دهد. در حالی که در دو داستان اول، هر دو شخصیت زن به نحوی غیر مستقیم و تنها با حضورشان به عنوان اشیایی که به لحاظ استعاری نماد قدرت ذَکری Phallic و اختیارمردانه اند، باعث عدم تعادل در روابط بین مردان می شوند، در دو داستان دیگر خود این شخصیت ها تبدیل به نمایندگان فعالی می گردند که قادرند از طریق انتقال خود به جهان مردانه جایگزین نشانه ها شوند. با قدم نهادن در محدوده ممنوعه، این شخصیت ها، جهان سمبلیک را متاثر می سازند. هدف این مطالعه بررسی نقش زن از دیدگاه روانشناسی و روشن کردن شیوه های مختلفی است که به واسطه آن چنین تاثیری حاصل می گردد.

بورخس، زن منفعل Passive woman ، زن عروسک وار Puppet woman ، گذر Transference ، زن فعا ل New woman