محمدعلی قادری - دکتری الهیات گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
مهدی مهدوی پناه - دکتری علوم قرآن و حدیث، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکیزاهدان،
افراسیاب صالحی شهرودی - دکتری مدرسی معارف اسلامی گرایش اخلاق اسلامی، استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان

گرچه وحدت، از مبانی مهم دین اسلام بوده و در کتاب الهی و سنت معصومین: مورد تاکید قرار گرفته است، لکن با عنایت به توام بودن تبری و تولی و همچنین توصیه به صلح و جهاد در منابع اعتقادی اسلام، تشخیص مبانی و معیارهای وحدت بخش و چگونگی و حدود آن در مواجه ه با عقائد مخالف، جز با پژوهش و دقت عالمانه در کلام وحی و سیره ی معصومین: میسر نمی گردد. بدین منظور، پژوهش در ماجرای خوارج، از یک سو به جهت اختلاف عقیدتی بسیار آنان با عموم مسلمین و تکفیر نمودن عموم مخالفین از جانب خوارج و از سوی دیگر معاصر بودن آنان با حاکمیت امام »حق و عدل« امیرالمومنین علی۷، حائز اهمیت است؛ از این رو نحوه مواجه ه و برخورد آن حضرت با خوارج، نمونهای عالی از نحوه مواجه هی صحیح با عقائد مخالف است و میتواند در جهت کشف شاخصه های ایجاد وحدت مورد مطالعه قرار گیرد. در این پژوهش که به شیوهی توصیفی تحلیلی صورت گرفته، ضمن بررسی جزئیات تاریخی نحوه مواجه ه امیرالمومنین۷ با خوارج، به این دست یافتیم که اهم شاخصه های برخورد صحیح و وحدت آفرین با عقائد مخالف، عبارتند از: اصل تقدم گفتگو و روشنگری بر منازعه و قتال؛ پرهیز از مشاجره و حفظ آداب گفتگو؛ رعایت مراتب برخورد منصفانه و متناسب با مخالفین (اعم از مذاکره تا قتال)؛ مبنا قرار دادن کلام وحی و سنت قطعی رسول اکرم۹ جهت رفع اختلافات؛ عدم مواجه ه ظالمانه با مخالفین و ظالمین و رعایت حق و تقوی؛ رعایت رافت اسلامی در صورت توبه و جبران خسارت.

امیرالمومنین، شاخصه ها، خوارج، عقائد مخالف، وحدت اسلامی.