محمد سخنور - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه
عباس عصاری - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
حسین صادقی - استادیار دانشگاه تربیت مدرس
کاظم یاوری - دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
نادر مهرگان - دانشیار دانشگاه بوعلی سینا همدان

تحلیل ساختار شرکت های توزیع برق و عوامل موثر بر کارایی همزمان با جداسازی صنعت برق و استقلال و خصوصی سازی شرکت های توزیع در ایران به موضوع مهمی تبدیل شده است. بدین منظور در این مقاله، تابع فاصله نهاده ترانسلوگ مرزی تصادفی به روش حداکثر راستنمایی تخمین زده می شود و از داده های پانل ۳۶ شرکت توزیع برق ایران در فاصله سال های ۱۳۸۸-۱۳۸۱ استفاده می شود تا اثر اصلاح ساختار بر کارایی این شرکت ها بررسی شود. نتایج نشان می دهد مدل فرامرزی بر مدل مرزی و تصریح تابعی ترانسلوگ بر کاب-داگلاس ارجحیت دارد. با توجه به چگالی مدار، شرکت ها به دو گروه ۱ و ۲ یعنی به ترتیب دارای چگالی مدار پایین و بالا تقسیم شده اند. در افق کوتاه مدت یا با توجه به مرز گروه ها و در افق بلندمدت یا با توجه به فرامرز برای شرکت های توزیع برق، صرفه های ناشی از تنوع وجود ندارد. افزایش ضریب بار شبکه باعث کاهش کارایی در گروه ۱ و در بلندمدت و افزایش کارایی گروه ۲ می شود. افزایش سهم مشتریان خانگی از کل مشتریان باعث کاهش کارایی در گروه ۲ می شود اما اثر معنی داری بر کارایی با توجه به فرامرز وکارایی با توجه به مرز گروه ۱ نداشته است. اثر سهم طول شبکه زیر زمینی از کل طول شبکه تنها بر روی کارایی گروه ۱ معنی دار و باعث افزایش کارایی آن می شود. افزایش چگالی مدار باعث افزایش کارایی در کوتاه مدت و بلند مدت می شود که در سطح بالایی معنی دار است. در بلند مدت، بازدهی صعودی نسبت به مقیاس وجود دارد. در کل خصوصی سازی اثر معنی داری برکارایی شرکت ها نداشته است.

کارایی, تابع فاصله نهاده, فرامرز