هادی غفاری - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور
محمد حسن پورکاظمی - دانشیار دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی
فرهاد خداداد کاشی - استاد گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور
علی یونسی - دانشجوی دکترای علوم اقتصادی

تاکنون در اقتصاد ایران پایه های مالیاتی متعددی شناسایی شده است و از این پایه های مالیاتی با نرخ های متفاوت، مالیات اخذ می شود. سوالی که در اینجا به ذهن می رسد این است که آیا این نرخ ها بهینه هستند؟ آیا می توان یک نرخ میانگین بهینه را تعیین نمود به نحوی که بتواند رشد و رفاه بیشتری را به همراه داشته باشد؟ مطالعه حاضر در پی تعیین نرخ بهینه مالیات در ایران با استفاده از داده های سری زمانی دوره ۱۳۹۳-۱۳۵۷ می باشد. در این مطالعه تلاش شده است با استفاده از مدل رشد درون زا، نرخ بهینه مالیات با استفاده از رهیافت کنترل بهینه پویا و روش اصل ماکزیمم محاسبه گردد. یافته های تحقیق نشان می دهد مهمترین عوامل موثر بر تعیین نرخ مالیات بهینه عبارتند از: نسبت مخارج بخش خصوصی به بخش دولتی، نسبت سرمایه گذاری بخش دولتی به بخش خصوصی، نرخ استهلاک، نرخ ترجیح زمانی، کشش تابع تولید نسبت به سرمایه گذاری بخش خصوصی و بخش دولتی و پیشرفت فنی. از بین عوامل فوق نسبت مخارج بخش خصوصی به بخش دولتی تاثیر منفی و نسبت سرمایه گذاری بخش دولتی به بخش خصوصی تاثیر مثبت بر نرخ مالیات بهینه دارند. سایر متغیرها تاثیر معنی داری بر نرخ مالیات بهینه نداشتند. علاوه بر این، بر اساس مدل فوق الذکر نرخ بهینه مالیات حدود ۲۰ درصد است. نظر به اینکه در کشور پایه های مالیاتی متعدد با نرخ های متفاوت وجود دارد، لازم است میانگین نرخ های مالیات موجود به نرخ بهینه نزدیک گردد. البته این تغییرات باید با ملاحظاتی صورت گیرد و شرایط رکود و رونق در بخش های مختلف مالیات دهنده مورد توجه قرار گیرد. از آنجا که نرخ های مالیاتی در تعیین درآمدهای مالیاتی موثر هستند و از سوی دیگر افزایش آنها ممکن است اثرات منفی بر تصمیم گیری عاملان اقتصادی داشته باشد لازم است که در پی پایه های مالیاتی جدید نیز بود.

نرخ بهینه مالیات, سیاست های مالی, اصل ماکزیمم