احمد گوگردچیان - استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان
زهره میرجابری - کارشناس ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه اصفهان

تمام انواع کسب و کار شامل عناصری از ریسک است، اما در تجارت بین الملل بعد جدیدی به آن اضافه می شود. تاخیر و یا عدم پرداخت وجه کالای صادراتی در اثر وجود دو نوع ریسک مهم در فضای تجارت بین الملل، ریسک سیاسی و ریسک بازرگانی است. هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر ریسک های سیاسی و بازرگانی کشورهای واردکننده و همچنین تاثیر یارانه/مالیات بیمه ی اعتبار صادراتی، بر صادرات غیر نفتی ایران به عمده ترین کشورهای هدف صادرات است. به همین منظور، از مجموعه داده های تابلویی مربوط به صادرات غیر نفتی ایران به ۳۰ کشور عمده هدف صادرات غیر نفتی و آمارهای ریسک سیاسی، اقتصادی و مالی برگرفته از شاخص های راهنمای بین المللی ریسک کشوری(ICRG) برای دوره زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ استفاده شده است، تا از طریق برآورد یک الگوی جاذبه این ارزیابی صورت پذیرد. در برآورد الگو، از الگوریتم های ایستا و پویا استفاده شدکه الگوریتم ایستا خود شامل دو الگوی ایستا و موندلاک جهت تفکیک اثرات کوتاه مدت و بلندمدت است. الگوی ایستا با استفاده از رهیافت اثرات تصادفی و الگوی پویا با روش گشتاور تعمیم یافته ی سیستمی (SGMM) برآورد شد. بر اساس نتایج، ریسک سیاسی در بلندمدت بر صادرات غیر نفتی ایران تاثیر مثبت داشته ولی ریسک بازرگانی هم از منظر شاخص ریسک اقتصادی و هم از منظر ریسک مالی بر صادرات غیر نفتی ایران اثر منفی داشته است. همچنین بررسی تاثیر سیاست بیمه اعتبار صادراتی نشان داد، دولت در این مدت سیاست مالیاتی اعمال کرده ولی اگر از این طریق به صادرکنندگان یارانه اعطا نموده بود، می توانست بر صادرات غیر نفتی ایران تاثیر مثبت داشته باشد.

صادرات, ریسک سیاسی, ریسک بازرگانی, بیمه اعتبار صادراتی, الگوی جاذبه