تعیین شایستگی منطقه حفاظت شده برای چرای حیات وحش (مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده گنو)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: مجله مهندسی اکوسیستم بیابان، دوره: 8، شماره: 25
  • کد COI اختصاصی: JR_DEEJ-8-25_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 47
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرضیه رضایی

استادیار گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان،

حسین ارزانی

استاد گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

حسین آذرینوند

استاد گروه احیاء مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

کیان نجفی تبره شبانکاره

استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان، بندرعباس،

حمید مسلمی

دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیز- مدیریت حوزه های آبخیز، گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان

چکیده

یکی از قابلیت های اکوسیستم های طبیعی خشک و نیمه خشک این است که این مناطق مکان مناسبی برای چرا هستند. به طوری که این گونه ها تنها در شرایط اکولوژیکی و اقلیمی خشک و نیمه خشک سازگاری یافته و از ارزش طبیعی بسیاری برخوردارند. کل و بز (بز وحشی) و قوچ و میش (گوسفند وحشی) به عنوان شاخص ترین پستاندار مناطق حفاظت شده کوهستانی ایران، در بسیاری از زیستگاه های مناطق خشک و نیمه خشک پراکنش دارد. از طرفی در منطقه حفاظت شده گنو این گونه ها، از منابع غذایی اصلی برای گونه به شدت در خطر انقراض پلنگ به شمار می آیند. مدل های تعیین شایستگی زیستگاه برای حیات وحش، امروزه به عنوان ابزاری در اختیار حفاظت وحوش قرار گرفته و نتایج آن کاربرد زیادی در برنامه ریزی های گوناگون مدیریتی در راستای احیای جمعیت های رو به نابودی دارد. مطالعه حاضر برای تعیین شایستگی منطقه حفاظت شده گنو، برای چرای حیات وحش انجام شد. در این باره، از تلفیق سه زیر مدل حساسیت خاک به فرسایش، تولید علوفه و ظرفیت چرا و منابع آب، شایستگی اراضی طبق روش عامل محدودکننده، برای حیات وحش و دام اهلی چراکننده در منطقه تعیین شد. نتایج نشان داد که منطقه حفاظت شده برای دام اهلی شایستگی نداشته ولی ۴۶/۱۲۴۱۵ هکتار (۸۴/۲۷درصد) از سطح منطقه، شایستگی کم و ۱۶/۷۲درصد (۵۴/۳۲۱۸۲ هکتار)، غیرشایسته برای چرای حیات وحش است. در این خصوص، چرای مفرط، کاهش تعداد منابع آب، تولید علوفه و حد مجاز بهره برداری از رویشگاه، از عوامل محدودکننده شایستگی اراضی منطقه برای چرای حیات وحش هستند. با توجه به ضعیف ارزیابی شدن شایستگی گنو برای حیات وحش، خروج دام اهلی از منطقه، تامین علوفه برای وحوش و افزایش مکان های آبشخوار برای آن ها از ضروریات مدیریت حفاظت تنوع زیستی بیابانی است.

کلیدواژه ها

منابع آب, فرسایش, تولید قابل استفاده, زیرمدل, حد بهره برداری مجاز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.