حمید رحیمیانی ایرانشاهی - تربیت مدرس
حمید رضا مرادی - تربیت مدرس
خلیل جلیلی - گروه مدیریت منابع محیطی، پژوهشکده توسعه کالبدی جهاد دانشگاهی کرمانشاه

تغییرات در مولفه های اقلیمی و به ویژه در شدت و فراوانی وقایع حدی بر روی جامعه و محیط طبیعی نسبت به تغییرات در میانگین اقلیم اثرگذارتر است. بنابراین بررسی تغییر پذیری شاخص های حدی اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش، برای بررسی روند مکانی و زمانی مقادیر حدی دما و بارش، از داده های دما و بارش ۶ ایستگاه سینوپتیک اهواز، خرم آباد، دزفول، کرمانشاه، همدان و سنندج حوزه کرخه استفاده شد. با نرم افزار R-climdex که در محیط نرم افزار R قابل اجراست، شاخص های حدی تعیین شد. در این پژوهش، از ۱۰ نمایه حدی بارش و ۱۶ نمایه حدی دما استفاده شد. روند هریک از نمایه های دما و بارش با آزمون من-کندال مشخص شد. نتایج نشان داد که شاخص های بارش در اکثر ایستگاه های حوزه دارای روند کاهشی است. به این ترتیب که برای شاخص های مقدار بارش در روزهای تر، تعداد روزهای تر متوالی، روزهای با بارش سنگین و خیلی سنگین، روند کاهشی معنی داری وجود دارد. نتایج به دست آمده دما، حاکی از آن است که نمایه های حدی چون روزهای یخبندان، روزهای یخی، روزهای سرد، شب های سرد و دامنه تغییرات شبانه روزی دما در اغلب ایستگاه ها دارای روند منفی در سطح اطمینان ۹۵ و ۹۹% است. نمایه های روزهای تابستانی، روزهای گرم و شب های گرم در تمام ایستگاه های مورد مطالعه در سطح حوزه آبخیز دارای روند افزایشی است.

تغییر اقلیم, حوزه آبخیز کرخه, درجه حرارت, روند مکانی زمانی, نمایه های حدی