مخاطب شناسی آیه «میثاق النبیین» و اعتبارسنجی روایات تفسیری آن در منابع فریقین
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: تحقیقات علوم قرآن و حدیث، دوره: 20، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_TQH-20-4_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 106
نویسندگان
استادیار گروه معارف اسلامی واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران
چکیده
آیه «میثاق النبیین»(آل عمران: ۸۱) در منابع تفسیری از مشکلات آیات شمرده شده است. گونه های مختلف روایات تفسیری ذیل آیه مذکور سبب ظهور آراء متفاوت در حوزه مخاطب شناسی این آیه شده است. عده ای از مفسران اضافه «میثاق» به «النبیین» را اضافه به متعهدان میثاق در نظر گرفته، خطاب آیه را به پیامبران نسبت داده اند. شماری دیگر، اضافه «میثاق» را اضافه به صاحبان میثاق گمان کرده، خطاب را یا به امت ها اختصاص داده یا مجموع پیامبران و امت ها را مخاطب آیه تصور نموده اند. این تحقیق با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی، و با عنایت به قرائن متنی و فرامتنی، ضمن نقد آرای مفسران، به بررسی مفهوم و مصداق بخش های آیه یادشده پرداخته است؛ آنگاه با ارائه خوانشی نو از ترکیب «میثاق النبیین»، مفهوم محوری آیه را برحذرداشتن «اهل کتاب» در جهت رعایت «میثاقی درباره پیامبران» معرفی کرده است. سپس با بررسی اسناد روایات تفسیری و عرضه مفاد آن ها بر معنای برگرفته از آیه، گذر خلاف این روایات را از معنای ظاهری آیه و نیز ردپای منحرفانی مانند «سیف بن عمر» و «احمدبن محمد سیاری» در جهت جعل روایات و تحریف آیه آشکار کرده است. از دیگر نتایج این پژوهش ناراستی استناد به آیه مذکور در تایید برخی اندیشه های کلامی، مانند «رجعت» و «نظریه عالم ذر» است.کلیدواژه ها
میثاق پیامبران, میثاق اهل کتاب, روایات میثاق, مخاطب شناسی, آیه ۸۱ سوره آل عمراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.