پریسا رضوان - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات
علیرضا رجب زاده - استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه رجا

امروزه رسیدگی به دعاوی و فرایند حل اختلاف در محاکم، مطابق با قواعد و اصولی صورت می گیرد که در مجموع آیین دادرسی را تشکیل می دهند. دادرسی ها، تحت سیطره اصول و قواعد معینی ایجاد، جریان و خاتمه می یابند. اصول مذکور برای دادرس نقش راهبردی دارند و موضوع اصلی آن ها تعیین نقش متقابل اصحاب دعوا و دادرس و تضمین حقوق اساسی طرفین است و این اصول ضامن اجرای عدالت در دادرسی هستند. در واقع اصول دادرسی، قانونگذار را مجاب می کند تا در جهت اجرای آن ها و جلوگیری از تعرض به آن، اقدام به وضع قواعد در قالب قوانین موضوعه کند. نقش اصول دادرسی در جریان دادرسی دعاوی مدنی در رسیدگی به یک پرونده از آغاز تا پایان آن محسوس است و نمی توان از به کارگیری آن در وضع و اجرای قانون آیین دادرسی مدنی چشم پوشی کرد. هر دعوا و پرونده حقوقی در چارچوب اصول دادرسی جریان می یابد و به قطعیت می رسد و این اصول دادرسی است که در قالب قواعد و مقررات، روند رسیدگی به دعاوی را مشخص می سازد. بنابراین دعوایی که خارج از اصول مسلم دادرسی رسیدگی شود و منجر به صدور رای شود هیچگاه تضمین کننده اجرای عدالت و نظم در محاکم نخواهد بود.

اصول، دادرسی، دعاوی، مدنی، دادگاه