سنجش یکپارچه آسیب پذیری و تصمیم گیری برای تاب آوری موثر در برابر سوانح طبیعی «زلزله» (نمونه موردی: کلان شهر تبریز)

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای، دوره: 13، شماره: 48
  • کد COI اختصاصی: JR_GIAJ-13-48_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 43
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

خدیجه موسوی

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

رضا ولی زاده

استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

حسن احمد زاده

استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

یکی از مهمترین مخاطراتی که همواره شهرها را تهدید می نماید، خطر وقوع زلزله است. این مخاطره با قدرت بالای تخریب ساختمان ها و زیرساخت های شهری، خسارات بسیاری را در ابعاد مالی و جانی به شهرها متحمل می کند. از این رو، به منظور افزایش ظرفیت مقابله با خطرات زلزله، افزایش تاب­آوری شهری اخیرا به یک اولویت اساسی برای اکثر دولت ها تبدیل شده است. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف سنجش یکپارچه آسیب­پذیری مناطق ده­گانه کلان شهر تبریز بر اساس ویژگی­های تاب­آوری و شاخص های فیزیکی مرتبط و تصمیم­گیری برای تاب­آوری موثر در برابر زلزله نگارش شده است. در این راستا، روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت تحلیلی-اکتشافی می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از تکنیک های AHP در نرم فزار Expert Choice، PROMETHEE  و تحلیل GAIA و GAIA Web و نظرات ۲۵ نفر از خبرگان استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که مناطق ۹، ۶ و ۲ به ترتیب با امتیاز ۴۴۵/۰، ۳۷۴/۰ و ۲۹۳/۰ از تاب­آوری زیاد، مناطق ۵ و ۷ به ترتیب با کسب امتیاز ۱۹۶/۰ و ۱۴۲/۰ از تاب آوری متوسط، مناطق ۴، ۸ و ۳ به ترتیب با امتیاز ۰۹۰/۰-، ۱۳۰/۰- و ۲۳۶/۰- از تاب­آوری کم و مناطق ۱۰ و ۱ با کسب امتیاز ۴۶۸/۰- و ۵۲۶/۰- از تاب آوری خیلی کم در برابر زلزله برخوردار می باشند. همچنین حدود ۱۱ درصد از بافت کلان شهر تبریز در پهنه آسیب پذیری خیلی زیاد و حدود ۵/۱۳ درصد در پهنه آسیب پذیری زیاد قرار دارند. بنابراین سیاست گذاری مناسب در راستای مدیریت بحران زلزله به ویژه در استحکام سازی ساختمان ها و برنامه ریزی کاربری اراضی شهر ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد.

کلیدواژه ها

آسیب پذیری, تاب آوری, زلزله, کلان شهر تبریز

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.