باز‎تعریف مفهوم استرداد دارایی‎های نامشروع در نظام حقوقی انگلیس و ایران

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره: 22، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_CLRM-22-4_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 96
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ام البنین حسینی

PhD Student of Private law, Faculty of law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.

محمد عیسائی تفرشی

Professor, Department of private Law and Criminology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده

این مقاله به واکاوی معناشناسانه استرداد دارایی‎های نامشروع و نسبت آن با مفاهیم مشابه می‎پردازد. در این مقاله، استرداد در معنای مطلق «تخلیه ید شخص از دارایی‎هایی که وی بدون‎سبب مشروع و قانونی، تحصیل نموده» آمده است و به «بازگرداندن عین مال به مالک قانونی» محدود نمی‎شود. بر این اساس، برای صدق مفهوم استرداد، نه‎تنها وجود مدعی‎خصوصی - که تحصیل نامشروع به زیان وی باشد - ضروری نیست؛ بلکه بدل عین نیز، ذیل مفهوم استرداد جای می‎گیرد. قاعده «حرمت اکل مال به باطل» و گستردگی مفهوم «مال حرام» در فقه اسلامی نیز موید این معناست. در حقوق انگلیس نیز، مطابق جدید‎ترین دیدگاهها، برای تحقق ‎‎“restitution”، نیازی نیست که دارا شدن نامشروع به‎زیان خواهان یا هر شخص ثالثی باشد؛ بلکه محورآن است که بر دارایی هیچ شخصی بدون‎سبب افزوده نشود. در ادبیات حقوقی ایران و انگلیس، این مفهوم از استرداد (تخلیه ید شخص از دارایی‎های نامشروع) با مفاهیم مشابه به‎ویژه «مصادره اموال» آمیخته شده و نوعی تشتت معنایی را به ‎وجود آورده‎است. مقاله، با استناد به رویکرد اصالت معنا و تقدم آن بر لفظ، تلاش می‎کند برای برون‎رفت از این آشفتگی و ناهمگونی پیشنهادی ارائه کند.

کلیدواژه ها

illegitimate assets, restitution, confiscation, meaning confusion, دارایی‎های نامشروع, استرداد, مصادره, آشفتگی معنایی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.