کرامت اله زیاری - فوق دکترای مهندسی شهرسازی، استاد برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران
ابوالفضل منصوری اطمینان - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، ایران

امروزه تغییرات اقلیمی با تغییر الگوی بارشی، افزایش رخداد سیلاب شهری را به همراه داشته است . این پدیده در صورت بروز، سیستم های اجتماعی شهرها را مختل می نماید و خسارت های اقتصادی، جانی، سلامتی، روانی و محیطی زیادی را به بار می آورد. بدین ترتیب طی سال های متمادی مدیران، سیاست گذران و برنامه ریزان شهری به دنبال راهکارهایی برای کاهش اثرات سیلاب های شهری بر سطح شهرها بوده اند که در این بین، یکی از سیاست هایی که طی سال های اخیر، توجه زیادی را در حوزه ی شهرسازی به خود جلب نموده، رهیافت شهرهای اسفنجی بوده که در سال ۲۰۱۴ توسط پژوهشگران چینی برای کاهش سیلاب های شهری و آسیب پذیری های ناشی از آن ارائه شده است. بنابراین پژوهش حاضر در راستای بررسی نقش شکل گیری شهر اسفنجی مشهد بر کاهش آسیب پذیری های ناشی از سیلاب های شهری آن انجام گرفته است. در این پژوهش پس از مرور مبانی و مفاهیم مرتبط به تدوین چارچوب سنجشی پژوهش اقدام شده و سپس مبتنی بر آن، پرسشنامه ای محقق ساخته براساس طیف لیکرت بین ۴۰ نفر از متخصصان و پژوهشگران مرتبط با موضوع این پژوهش در سطح شهر مشهد با روش گلوله برفی توزیع شده ونتایج آن با استفاده از زمون ضریب همبستگی پیرسون وتحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین سیاست های شکلی گیری شهرهای اسفنجی از جمله فضاهای سبز، بام های سبز، روسازی های نفوذپذیری و متخلخ، باغ های باران تالاب های و گودال های نفوذ، دیوارهای سبز و کاشت درختان و گیاهان و کاهش آسیب پذیری های ناشی از سیلاب های شهری در سطح شهر مشهد رابطه ای معنادار، مستقیم و قوی وجود دارد که این امر نشانگر آن است که شکل گیری شهر اسفنجی مشهد می تواند در کاهش آسیب پذیری های ناشی از سیلاب های شهری در سطح این شهر تاثیرگذار باشد. همچنین نتایج نشان داد که سیاست های شکل گیری شهرهای اسفنجی ۸۳/۴ درصد از تغییرات کاهش آسیب پذیری های ناشی از سیلاب های شهری در سطح شهر مشهد را تبیین می کنند.

تغییرات اقلیمی، سیلاب های شهری، شهرهای اسنجی، زیرساخت های آبی و سبز، شهر مشهد.