گلاله غفاری - استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویجکشاورزی، کرمانشاه، ایران
جاهده تکیه خواه - استادیار جهاد دانشگاهی استان کردستان، ایران

طی سالهای گذشته موضوع تغییر اقلیم و نوسانهای آب و هوایی در بسیاری از مطالعات علمی مطرح شده است ، به طوری که نوسانها و تغییرات اقلیمی از اصلی ترین و مهم ترین چالش های محیطی هستند که در شروع قرن ۲۱ میلادی مورد توجه قرار گرفته اند. اثرات منفی این تغییرات بر محصولات کشاورزی در مناطق گرم و خشک ، مثل ایران، شدیدتر خواهد بود، به طوری که در کشورهای در حال توسعه عموما افزایش در دما و کاهش بارندگی شدیدتر می شود و علاوه بر این فراوانی و شدت وقوع پدیدههای آب و هوایی نادر (خشکسالی ، گرما، سرما و سیل ) نیز تشدید می شود. در حوضه آبریز دریاچه ارومیه نیز، تغییرات اقلیمی یکی از عوامل اساسی است که تاثیرقابل توجهی بر منابع آب و به ویژه بخش کشاورزی دارد. با توجه به این تحولات، اهمیت بررسی استراتژی های صرفه جویی مصرف آب در بخش کشاورزی و تطبیق آن با تغییرات اقلیمی بیش از پیش مشخص می شود. بخش کشاورزی به عنوان یکی از بزرگترین مصرفکنندگان منابع آب، نقش حیاتی در تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار دارد. با افزایش جمعیت و نیازهای متنوع جامعه ، فشار بر منابع آب افزایش یافته و در عین حال تغییرات اقلیمی نیز به تنش های بیشتری در حوزه آب و آبخیزداری منجر شده است . استراتژی های صرفه جویی مصرف آب در بخش کشاورزی می توانند به عنوان راهکارهایی موثر در مقابله با تغ ییرات اقلیمی و حفظ منابع آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه مطرح شوند. این استراتژی ها شامل بهینه سازی مصرف آب در آبیاری ، استفاده از فناوری های نوین آبیاری ، تغییر الگوی کشت ، مدیریت منابع آب در سطح آبریز و ... می باشند. هدف اصلی این مقاله ، بررسی و ارزیابی استراتژی های صرفه جویی مصرف آب در بخش کشاورزی با توجه به تغییرات اقلیمی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه است . با تحلیل و بررسی این استراتژی ها، می توان به تدابیر عملی و کارآمد برای مدیریت بهینه منابع آب در این منطقه دست یافت و در نهایت به حفظ پایداری و بهره وری از منابع آب در بخش کشاورزی کمک کرد.

تغییرات اقلیمی ، دریاچه ارومیه ، منابع آب، کشاورزی ، مصرف آب.