جاذبه زمین همواره عمل می کند؛سرما و گرما اثر ثابت خود را اعمال می کنند؛ مرگ نیز،دیر با زود،امری حتمی الوقوع است.بالاخره انسان الزاما در محدودهء انسانی خود می فهمد و به هیجان در می آید و در این قلمرو مسائل را تبیین می کند. در این میان انسان چه نقشی دارد؟او در سپهر این الزامات می تواند تصمیم بگیرد و عزم اش را جزم کند،یا کاملا منفعل است،و یا حالت سوش وجود دارد که بین الامرین می باشد؟ما در این مقاله سعی کرده ایم،از طرفی حدود مقدرات را،با توجه به تاریخ و حیات فعلی انسان بررسی نماییم،و از طرف دیگر معنی آزادی و اختیار انسانی را در چهار چوب همین مقدرات بیان کنیم.بدن اینکه بخواهیم با نصایح بی بنیان،و زور و عنف آزادی یا جبر را بر احوال انسانی تحمیل نماییم.بدین جهت،ابتدا صورتهای مختلف جبر را مورد بررسی قرار داده ایم،سپس راه های آزادی را در جو همین الزامات بررسی کرده ایم.