شناسایی ظرفیت های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایری غرب ایران (مطالعه موردی: شهرستان روانسر)

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، دوره: 4، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_GSMA-4-3_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 31
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

داود جمینی

استادیار، ژئومورفولوژی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.(پژوهشگر پاره وقت پژوهشکده کردستان شناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران).

امین دهقانی

استادیار، جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران.

چکیده

جامعه عشایر علی­رغم محدودیت­ها و محرومیت­های متعدد، نقش کلیدی را در تامین مواد اولیه مورد نیاز جوامع شهری و روستایی ایفا می­کنند. پرورش دام، تولید صنایع دستی، حفاظت و حراست از مرزها، تنها بخشی از توانمندی­های این قشر تلاشگر است. با توجه به بنیان­های جغرافیایی حاکم بر کشور، میان مناطق مختلف به لحاظ ظرفیت­های جامعه عشایری تمایزات فراوانی وجود دارد. بهره­مندی از توانمندی­های جامعه عشایر، در گرو شناسایی ظرفیت­های آن­ها در نواحی مختلف است. از این­رو هدف اصلی پژوهش کمی و کاربردی حاضر که با ترکیبی از روش­های توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، شناسایی ظرفیت­های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایر شهرستان روانسر است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی عشایر شهرستان روانسر است  که از میان آن­ها ۱۵۰ نفر به­عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده­اند. داده­های میدانی، از طریق پرسشنامه جمع­آوری گردید که روایی و پایایی آن تایید شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده­های گردآوری شده از جدول توزیع فراوانی، تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون تحلیل واریانس و تست دانکن در نرم­افزار SPSS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد شش عامل کلیدی به­عنوان مهم­ترین ظرفیت­های اقتصادی و اجتماعی جامعه عشایر شناسایی شده­اند و در مجموع توانسته­اند حدود ۶۴ درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین نمایند. در این میان سه عامل مهم­تر عبارت­اند از: رونق درآمدزایی و کسب و کار (۲۸۹/۱۲ درصد)، متنوع­سازی فعالیت اقتصادی (۷۶۵/۱۰ درصد) و تقویت سرمایه اجتماعی (۶۶۷/۱۰ درصد). نتایج آزمون تحلیل واریانس نشان داد آماره F با مقدار ۵۹۸/۸۲ در سطح ۹۵/۰ درصد اطمینان معنادار بوده و تفاوت معناداری میان جوامع عشایری به لحاظ ظرفیت­های اقتصادی و اجتماعی وجود دارد. نتایج آزمون دانکن نشان داد جامعه عشایری متعلق به دو روستای بدرآباد و گرگیدر به­ترتیب با میانگین رتبه­ای ۶۵۷/۴ و ۵۵/۳ دارای بیشترین و کم­ترین ظرفیت اقتصادی و اجتماعی هستند.

کلیدواژه ها

عشایر, عشایر نیمه کوچنده, ظرفیت شناسی, شهرستان روانسر.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.