شکل گیری جوامع روستائی در ماوراالنهر سده های میانه

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ روستا و روستانشینی در ایران و اسلام، دوره: 1، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_HVRI-1-2_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 46
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهرام یوسفی فر

saadat abad ۱۲st

طاها عارف

گروه تاریخ

چکیده

منطقه ماوراالنهر از قدیم الایام شاهد ظهور و تکامل جوامع روستائی بود. زندگی روستانشینی در این منطقه بنا به تنوع جغرافیا و اقلیم، جریان رخدادهای سیاسی و اجتماعی، جایگاه خاص در اقتصاد فرامنطقه ای، از ویژگی های منحصربفردی برخوردار بوده است. مطالعه تاریخ روستائی در قلمرو ماوراالنهر دانش غنی در زمینه الگوهای دخیل در فرآیند شکل گیری، تحول و تکامل و در نهایت افول روستاها در اختیار محققان تاریخ اجتماعی قرار می دهد. یک منظر مهم در مطالعات جوامع روستائی، بررسی فرآیند پیدایش و استقرار جامعه روستائی است. بازشناسی عوامل موثر در این روند به شناخت عمیق تر مناسبات روستائی و تحولات بعدی آن مدد می رساند. در این مقاله با تمرکز بر سوال اصلی در باب چگونگی شکل گیری روستاها در منطقه ماوراالنهر، چنین فرض شد که روستاها در این منطقه بنا به مدل های مختلف شکل گرفته و مستقر شده اند. از این رو در جریان رشد و تکامل بعدی خود از تنوعی در ماهیت و مناسبات اقتصادی-اجتماعی برخودار شده اند. دستاورد تحقیق حکایت از این داشت که بر خلاف ساده سازی های نظریه های مشهور در باب ریشه های شکل گیری جامعه روستایی، در ماوراالنهر مجموعه ای از عوامل گوناگون در پیدایش روستاها نقش ایفا کرده اند. این پژوهش در تاریخ اجتماعی روستا در ایران با رویکرد کیفی سازماندهی گردید و برای شناسائی اطلاعات، پردازش داده ها و تبیین مقوله های اصلی، از روش تحلیل مضمون سود جسته شد.

کلیدواژه ها

تاریخ روستایی, تاریخ روستا نشینی, سده های میانه, ماوراالنهر, تاریخ اجتماعی ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.