طاهره شهرکی - دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، گروه جامعه شناسی، دانشکده روان شناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
مجید رادفر - دانشیار جامعه شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
معصومه رشاد - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

زمینه و هدف: در کشور ما به توسعه صنعت گردشگری آنچنان که باید و شاید توجهی نشده است و مدل کاربردی برای آن وجود ندارد، همچنین از دیدگاه جامعه شناختی نه تنها بر روی مدل گردشگری مطالعات اثربخشی انجام نشده، بلکه عاملیت توسعه اقتصادی - اجتماعی نیز در آن در نظر گرفته نشده است. هدف از انجام تحقیق حاضر این است که مدل توسعه اقتصادی - اجتماعی صنعت گردشگری مناطق آزاد ایران از دیدگاه جامعه شناختی تبیین شود.روش شناسی: از طریق نمونه گیری هدفمند، اطلاعات ۱۵ نفر از مدیران سازمان منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار، فعالان گردشگری، مسئولین مرتبط با گردشگری، جامعه محلی و گردشگران، از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته، گردآوری و تجزیه و تحلیل شد و با استفاده از روش نظریه برخاسته از داده، مدل توسعه اقتصادی-اجتماعی صنعت گردشگری مناطق آزاد ایران از دیدگاه جامعه شناختی طراحی گردید.یافته ها: ابعاد مدل توسعه اقتصادی-اجتماعی صنعت گردشگری مناطق آزاد ایران از دیدگاه جامعه شناختی را می توان در ۶۹ مقوله اصلی و در قالب شرایط علی، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها مقوله بندی نمود.نتیجه گیری و پیشنهادات: بکارگیری صحیح این مدل می تواند موجب توسعه کشور در سایه راه افتادن موتور توسعه (گردشگری)، ایجاد اشتغال پایدار، رونق کسب و کارهای خرد و محلی، توسعه گردشگری بین المللی، و درآمدزایی بهتر موسسه های گردشگری شود.نوآوری و اصالت: ارائه ی روش هایی نوین برای توسعه گردشگری مناطق آزاد از دیدگاه جامعه شناختی؛ از جمله میزان رضایت گردشگران از خدمات اجتماعی، میزان حمایت اجتماعی موسسه های گردشگری از گردشگران، و میزان مشارکت اجتماعی گردشگران.

توسعه اقتصادی, توسعه اجتماعی, صنعت گردشگری