بررسی تطبیقی دهیانه و مراقبه در سنت بودایی و عرفان اسلامی با تاکید بر مهایانه و طریقه کبرویه

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های ادیانی، دوره: 11، شماره: 22
  • کد COI اختصاصی: JR_ADYAN-11-22_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 64
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سپیده افراشته

دانشجوی دکتری ادیان و عرفان، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

ابوالفضل محمودی

استاد گروه ادیان و عرفان، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

فاطمه لاجوردی

استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

«مراقبه» یکی از مشترکات عرفان بودایی و عرفان اسلامی است که در دین بودایی «دهیانه» یا «جهانه» نام دارد. «مراقبه» در عرفان اسلامی از لوازم ضروری سلوک و از ارکان عرفان عملی به شمار می آید که از طریق خلوت نشینی و ذکر و البته با شرایطی خاص انجام می شود. در عرفان بودایی نیز از دیرباز «دهیانه» برای تمرین تمرکز و پاک کردن ذهن به کار گرفته می شد تا شخص به آرامش و درنهایت رهایی برسد. از این نظر «دهیانه» از مهم ترین مراسم عبادی بوداییان به شمار می رود. با ورود فرهنگ ها و آیین های مختف در سال های اخیر به سرزمین ما و تبلیغات گسترده در این زمینه، از جمله مراقبه که با نام مدیتیشن طرح می شود، اهمیت بررسی این مسئله بیشتر به نظر می آید. به نظر می رسد وجوه تفاوت و تشابه فراوانی میان جنبه های مختلف مراقبه و دهیانه وجود دارد. این مقاله با روش تحلیلی به بررسی تطبیقی مفهوم، نیز چیستی و چگونگی اهداف و روش های دو آموزه «مراقبه» در عرفان اسلامی با تاکید بر طریقه کبرویه و «دهیانه» در عرفان بودایی با تاکید بر مهایانه می پردازد.

کلیدواژه ها

دین بودایی, تصوف اسلامی, دهیانه, کبرویه, مراقبه, مهایانه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.