شناسایی و تحلیل عوامل بازدارنده تامین محیط جغرافیایی تاب آور در نواحی روستایی مرزی مطالعه موردی: روستاهای شهرستان مریوان
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 22، شماره: 74
- کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-22-74_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 146
نویسندگان
دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی ، دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران
چکیده
ماهیت زیستپذیری، کیفیت زندگی و در مقیاسی گستردهتر، پایداری نواحی روستایی با تابآوری، آمیخته شده و بر این اساس امروزه در عرصه برنامهریزی روستایی به جای تمرکز بر آسیبپذیری (شکلگیری بحران و مدیریت آن) بر تابآورکردن اجتماعات محلی (مدیریت ریسک و کنش فعالانه) تاکید میشود. در این میان، تحقق تابآوری به دلیل ماهیت پیچیده، چندبعدی، سیستمی و تعدد فعالان و بازیگران در محیط درونی و بیرونی متغیر امروزی، نیازمند فراهم بودن شرایط، نیازها و الزاماتی در محیط روستایی است که فقدان آن ها به معنی ایجاد موانع و چالشهای متعدد و تداوم آسیبپذیری محیطی بوده و در راستای تغییر وضعیت و حرکت در مسیر تابآوری، شناسایی این چالشها و موانع و رفع آن ها، میتواند گام مبنایی و مهمی تلقی شود. پژوهش کاربردی حاضر نیز با این هدف در نواحی روستایی مرزی پرمخاطره و محروم مرزی شهرستان مریوان با روشی توصیفی-تحلیلی و ماهیتی کمی-کیفی (آمیخته) انجام گرفته است. در بخش کیفی، شناسایی موانع و چالشهای پیش روی تامین محیط تابآور در نواحی روستایی مورد مطالعه و در بخش کمی، سعی بر تایید و تعمیم یافتههای بخش کیفی و ارائه تحلیل از وضعیت عملکرد این موانع بوده است. در بخش کیفی از روش مصاحبه عمیق و باز و در بخش کمی از توزیع پرسشنامه، بهره گرفته است. جامعه آماری پژوهش، مشتمل بر مدیران توسعهای، دهیاران و شوراهای روستایی، آگاهان محلی روستایی، متخصصان علمی و دانشگاهی منطقه و فعالان اقتصادی در سطح منطقه است که به صورت هدفمند و با روش گلوله برفی، انتخاب و شناسایی موانع تامین محیط تابآور روستایی (بخش کیفی) و تایید آن ها (بخش کمی) توسط آن ها صورت پذیرفت. تجزیه وتحلیل دادههای گردآوری شده در بخش کیفی مبتنی بر روش کدگذاری باز و در بخش کمی مبتنی بر آزمون تحلیل عاملی نشان داد که ۶۴ مانع یا متغیر در قالب چهار عامل اصلی ضعف در برنامهریزی، سیاست گذاری، اجرا، نظارت و پایش بر فرایند توسعه در عرصه مدیریتی توسعهای شهرستان مریوان (مهم ترین و اثرگذارترین عامل)، عدم توجه و تبیین مفهوم تابآوری و فقدان ساختار مدیریت کارآمد ریسک/ بحران (طبیعی و انسانی)، نارساییهای محیط اجتماعی و فضای نامناسب کسب وکار درجهت توسعه اقتصادی روستاها و ضعف حمایت و پشتیبانی بر تامین تابآوری محیطی در نواحی روستایی شهرستان مریوان به عنوان مانع دارای اثرگذاری هستند.کلیدواژه ها
تاب آوری, آسیب پذیری, مدیریت بحران, نواحی روستایی شهرستان مریواناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.