داود محمدی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز،ایران
اکرم حاتمی - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
ناصر عیوضیان کاری - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
رضا فرشباف پورآباد - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

بید سیب­زمینی، Phthorimaea operculella، یکی از آفات بسیار مهم سیب­زمینی است که سالانه خسارات اقتصادی زیادی را در انبار و مزرعه وارد می­کند. در این بررسی تاثیر تلفیق حشره­کش میکروبی Bt با عصاره­های هگزانی، اتیل­استاتی و متانولی گیاه کرفس، Apium graveolens، بر مرگ و میر و برخی پارامترهای زیستی این آفت مطالعه شده است. عصاره­گیری با روش خیساندن انجام گرفت. غلظت­های زیرکشنده عوامل مورد بررسی شامل LC۵۰، LC۳۰ و LC۱۰ به­صورت انفرادی و در تلفیق با یکدیگر به­صورت گوارشی مورد بررسی قرار گرفتند. برگ­های هم­سن و هم­اندازه سیب­زمینی در هر کدام از تیمارها غوطه­ور شده و پس از خشک شدن در اختیار لاروهای سن اول بید سیب­زمینی قرار گرفت. اثرات کشندگی هر غلظت و تلفیق دو عامل در فواصل زمانی ۴۸، ۹۶ و ۱۴۴ ساعت ثبت گردید. همچنین اثر مهارکنندگی عصاره­ها بر آنزیم­های آلفا-آمیلاز و پروتئاز لاروهای بید سیب­زمینی نیز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره اتیل­استاتی کرفس در تلفیق با باکتری Bt اثرات سینرژیستی بر مرگ و میر لاروها داشت. تلفیق باکتری Bt با عصاره متانولی اثرات کشندگی کمتری نشان داد. همچنین مشخص گردید که تلفیق غلظت­های زیرکشنده عوامل مورد بررسی تاثیر معنی­داری بر طول دوره رشدی لاروی داشته و به­طور معنی­داری آن را افزایش دادند. همچنین درصد ظهور حشرات کامل به­شدت تحت تاثیر قرار گرفته و بخصوص در تلفیق غلظت­های LC۵۰ عصاره­ها و حشره­کش Bt، به شدت کاهش یافت. نتایج مطالعات آنزیمی نشان داد که عصاره اتیل­استاتی کرفس در غلظت ۱۰درصد ۷۷/۳۷ درصد فعالیت آنزیم پروتئاز و ۵۱/۲۵ درصد فعالیت آنزیم آلفا-آمیلاز لاروهای بید سیب­زمینی را مهار کردند.

اثرات زیستی, اثر سینرژیستی, دوره رشدی لاروی, غلظت های زیرکشنده, مهار آنزیم