توسعه حفاظت پایدار تنوع زیستی با مدلسازی کریدورهای سیمای سرزمین مبتنی بر تئوری مدارها
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: مجله جغرافیا و پایداری محیط، دوره: 13، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_GERAZ-13-4_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 40
نویسندگان
گروه محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
گروه محیطزیست، دانشکده منابع طبیعی و محیطزیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.
گروه محیطزیست و شیلات، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرمآباد، ایران.
چکیده
مدلسازی ارتباطات شبکههای زیستگاهی در برنامهریزی حفاظت پایدار از تنوع زیستی، یکی از اولویتهای جهانی بومشناسی سیمای سرزمین و امنیت بومشناختی است. تخریب ساختار سیمای سرزمین با ایجاد زیستگاههای ازهمگسیخته و قطع اتصال در لکههای سیمای سرزمین منجر به اختلال در عملکردهای بومشناختی میگردد. ازاین رو، هدف این پژوهش مدلسازی کریدورهای سیمای سرزمین استان خراسان جنوبی است تا بتوان از طریق ایجاد ارتباطات بین زیستگاهها، پیوستگی شبکه زیستگاهی را تقویت نمود. این امر، علیرغم پرهیز از مدیریت جزیرهای مناطق تحت حفاظت، باعث حفاظت پایدار از امنیت بومشناختی میگردد. بدین منظور، ابتدا نقشه کیفیت زیستگاههای محدوده مطالعه مدلسازی شد، سپس به نقشه مقاومت زیستگاه تبدیل گردید. نقاط داغ زیستگاهی نیز از نقشه کیفیت زیستگاه با روش گتیس_ ارد جی استخراج گردید. در گام نهایی، کریدورهای زیستگاهی و مهمترین نواحی ارتباطی بر مبنای تئوری مدارهای الکتریکی و با استفاده از نقشههای کیفیت و مقاومت زیستگاه با نرمافزار رستر مبنای Circuitscape مدلسازی شد. نتایج نشان داد نواحی مختلف، قابلیت ایجاد شدت جریان صفر تا ۵/۱۱۴ آمپر را دارا هستند که حدود ۳۳% معادل ۴۹۴۴۲۰۰ هکتار از کل محدوده مطالعه را شامل میشود که ازاین بین ۹۰۰ هکتار بهعنوان کریدور داغ میتواند تسهیلگر جریان یا جابه جایی گونهها به شمار رود. به طوری که حفاظت از این کریدورها، میتواند اثرات منفی گسیختگی زیستگاهها را ازطریق ایجاد ارتباط بین جمعیتهای جداافتاده، تا حدی جبران نماید؛ بنابراین، برای حفاظت پایدار از تنوع زیستی، توجه به کریدورهای مهم و بهینه جهت برقراری اتصال بین زیستگاهها و ممانعت از گسیختگی آن از سوی برنامهریزان و متولیان امر ضروری است. نتایج این پژوهش در استان خراسان جنوبی، میتواند رهگشای اقدامات عملیاتی جهت احداث و برنامهریزی حفاظت از کریدورهای اصولی باشد و عملکرد زیستگاهی سیمای سرزمین را افزایش دهد.کلیدواژه ها
کریدور زیستگاهی, تئوری مدار الکتریکی, گسیختگی زیستگاه, برنامهریزی پایدار, استان خراسان جنوبیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.