مریم روشن قیاس - کارشناسی ارشد علوم تربیتی، گرایش کودکان پیش دبستانی، موسسه آموزش عالی صفاهان
لیلا حشمتی فر - دکترای علوم تربیتی، گرایش برنامه ریزی درسی، موسسه ی آموزش عالی صفاهان

هدف از پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب های ریاضی دوره ی اول ابتدایی بر اساس مولفه های آموزش کارآفرینی بود. روش پژوهش کاربردی از نوع تحلیل محتوا با رویکرد توصیفی بود. جامعه ی آماری کلیه کتاب هایدرسی دوره ی اول ابتدایی در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ بود که از بین آنها کتاب ریاضی (پایه های اول، دوم و سوم) به شیوه ی نمونه گیری هدفمند، به عنوان نمونه انتخاب شد. به منظور تحلیل محتوا بر اساس میزان پرداختن به هریک از مولفه های آموزش کارآفرینی برگرفته از الگوی رابینسون و همکاران (۲۰۰۴)، بخش های فعالیت، کاردرکلاس، تمرین، معما و تصاویر کتاب های ریاضی دوره ی اول ابتدایی براساس ۵ مولفه اصلی (ابعاد میل به موفقیت، کنترل شخصی، خلاقیت و نوآوری، عزت نفس و شناسایی فرصت) و ۳۲ مولفه فرعی تحلیل شدند. نتایج نشان داد در کتاب ریاضی پایه ی اول از مجموع ۳۲ خرده مولفه کارآفرینی تنها به ۱۹ مولفه پرداخته شده است، از این میان دو مولفه لذت و رعایت نظم بیشترین فراوانی را داشتند. در کتاب ریاضی دوم ابتدایی از مجموع ۳۲ خرده مولفه کارآفرینی تنها به ۲۳ مولفه پرداخته شده است، از این مولفه ها لذت، پشتکار، روی پای خود ایستادن، رئیس بودن و رعایت نظم بیشترین فراوانی را داشتند و درکتاب ریاضی سوم ابتدایی از مجموع ۳۲ خرده مولفه کارآفرینی به ۳۱ مولفه پرداخته شده است، از این میان دو مولفه حل مسئله و تصمیم گیری بیشترین فراوانی را داشتند. در مجموع مشخص شد که رویکرد کارآفرینی در کتاب های ریاضی دوره ی اول، متوسط بوده است. با توجه به اهمیت آموزش کارآفرینی در دوره ابتدایی می توان با پرداختن به مولفه های آن، این آموزش را در دانش آموزان نهادینه نمود و در متن کتاب ها بیشتر به آن توجه کرد.

کتاب های درسی، ریاضی، دوره ی ابتدایی، کارآفرینی، تحلیل محتوا